eXploratorium
skica za kurs zajedničkog jezika

Srđan Verbić o metodskoj koncepciji najpopularnijeg interdisciplinarnog programa u Petnici

Da je Petnica kojim slučajem škola, eXploratorium bi sigurno bio obavezni predmet počevši od druge godine. S obzirom da nije, onda pokušavamo da celogodišnji kurs optimizujemo na deset radnih dana. Za sada deluje simpatično, ali to nije dovoljno. Ambicije su nam veće.
Bilo bi lepo da Petnica u potpunosti isključi "vocational education" iz svog programa. Za tako nešto postoje redovne škole. Naš posao je obrazovanje u užem smislu reči. Jedan poznatiji fizičar iz Ulma reče da je obrazovanje ono što nam ostane kad zaboravimo sve ono što smo učili u školi. E pa, to je naš posao. Za razliku od mnogih drugih institucija, Petnica ima mehanizam rada koji omogućava da polaznicima puno toga i ostane.
Prokletstvo je današnje nauke što se u nju više niko ne razume. Specijalizacija počinje maltene u obdaništu, a krajem srednje škole već imamo jasno diferencirane "stručnjake" sa formiranom profesionalnom sujetom i srazmerno lošim poimanjem "velike slike". To se vidi i u Petnici. Prvi eXploratorium je uvek posvećen pan-disciplinarnoj toleranciji i mogućnosti da se tradicionalna koncepcija matične nauke uključi u malo širu ideju koherentnog ljudskog znanja. Pravo vreme za ovaj poduhvat je trenutak kada mladi počinju da ovladavaju operativnim znanjem, što ce reći druga ili treća godina dolaženja u Stanicu.
Kada polaznici postanu dovoljno tolerantni i otvoreni za nove ideje prelazimo na fazu usvajanja zajedničkog jezika. Taj jezik bi trebalo da bude matematika i to niko ne spori. Problem je u tome što taj jezik dovoljno dobro opisuje samo neke pojave u prirodnim naukama. Matematika današnjice ima relativno skroman rečnik, sadrži samo one odrednice koje opisuju jednostavne objekte, uglavnom već viđene u fizici, kao i puno apstraktnih konstrukcija sa nejasnim ili potpuno nepoznatim vezama sa entitetima stvarnog sveta. S druge strane, matematika je već sada toliko komplikovana da predstavlja pakao i za učenike i za učitelje. To ne može biti propust same matematike. Matematika se mora predavati kao istinski jezik nauke, a ne kao "ponekad korisna alatka".
Svi smo mi skloni pojednostavljenju stvari, ali nije lepo da se to radi na štetu kompleksnosti iz koje nastaje sama pojava koju opisujemo. Sva objašnjenja bi trebalo da budu najjednostavnija moguća, ali nikako jednostavnija od toga. Ako nam se matematika mikro-sveta čini komplikovanom, to ne može biti slabost same matematike, već posledica činjenice da opisujemo sistem na skalama koje su jako daleko od sveta u kome živimo. Kada je budemo imali, matematika ćelije, nervnog sistema ili političkih revolucija biće još komplikovanija. To je činjenica sa kojom valja računati.
Jedan od najvažnijih zadataka nauke XXI veka, bez ikakve sumnje, mora biti uspostavljanje zajedničkog jezika svih nauka. Nauka bi bez zajedničkog jezika jako brzo završila u kognitivnoj tamnici. Lavovski deo tog posla bi trebalo učiniti u okvirima samog naučnog obrazovanja. Prerano je da bi ujedinjavali naučne modele i teorije, ali možemo da uočimo puteve za koncept ujedinjenja i učinimo nešto više ne bi li poboljšali komunikaciju između nauka. Ako je verovati Kinezima koji kažu da mudrost počinje tamo gde stvari dobiju svoja prava imena, na dobrom smo putu.
Ukratko, postoji indikacija da problemi "velike nauke" nastaju u obrazovnom modelu koji sledi "liniju najmanjeg otpora". Ti problemi bi se mogli, barem u slučaju najmotivisanijih učenika, rešiti uvođenjem specijalnog kursa jednog veoma starog jezika. Skicu takvog kursa očekujemo upravo od jednog specijalnog programa - eXploratoriuma.

Internet za lekare

Mile Perić o programu MediNet

IS Petnica raspolaže najaktuelnijim medicinskim informacionim resursima koji uključuju i 90 vodećih svetskih medicinskih časopisa. Možemo zadovoljiti urgentne informacione potrebe lekara u našem okruženju i time poboljšati zaštitu pacijenata. Mi smo spremni da svoje resurse ustupimo na korišćenje. Međutim...
Od juna do avgusta 2000 godine Biblioteka IS Petnica organizovala je eksperimentalni program pod nazivom MediNet, seriju besplatnih kurseva na temu praktične medicinske upotrebe on-line informacionih resursa i Interneta uopšte. Učestvovalo je oko 50 zainteresovanih valjevskih lekara, pretežno hirurga.
MediNet je imao dva nivoa, početnički i iskusni. Realizovan je u računarskoj učionici IS Petnica u obliku razgovora, instruktaže i vežbi u Web pretragama. Tokom nekoliko vikenda, u tročasovnim blokovima, učesnike smo uvežbavali u korišćenju Internet servisa kao što su Web, Email, Listserv i WebBBS, sa posebnim naglaskom na utvrđivanju i istraživanju medicinskih informacionih resursa, te prikupljanju i evaluaciji podataka na Webu. Lekarima smo omogućili on-line pristup do MedLine (full-text), najveće svetske medicinske baze podataka koja pokriva sva područja medicine i biomedicinskih istraživanja, od 1966 do danas, ali i do komercijalnih EBSCO baza podataka Health Source Plus, Clinical Reference System i svim stručnim tekstovima objavljivanim od 1990 do danas u 90 vodećih svetskih medicinskih časopisa.
MediNet je bio izvanredna prilika ne samo da se valjevski lekari po prvi put upoznaju sa Internetom i sa Petnicom, već i da se Petničani "iz prve ruke" obaveste o teškim uslovima u kojima lekari rade, ali i sa još jednim njihovim problemom - potpunim nedostatkom inostranih stručnih informacija i periodike. Obzirom da IS Petnica raspolaže profesionalnim medicinskim informacionim resursima koji čak prevazilaze potrebe domaćih bolnica - zajedno smo došli do ideje da bi ih mogli, radi opšteg dobra, privremeno ustupiti na korišćenje. Međutim, u tome nas ometa nespremnost vlasti i valjevskog Telekoma da obezbede posebnu telefonsku liniju kojom bi se lekarima i hirurzima u bolničkim odeljenjima, ne samo u Valjevu, omogućio on-line pristup medicinskim bazama podataka smeštenim u Petnici.
Sudeći po prvim utiscima i rastućem interesovanju, ovaj program će sigurno biti nastavljen i u narednom periodu sa ciljem da se svi lekari osposobe da koriste raspoložive elektronske resurse korisnih informacija.

učiteljica konačno u petnici

Andrej Starović o uvođenju društvene istorije u programe ISP

Nakon šest godina koncepcijskog utemeljivanja savremenog antropološkog pogleda na vazda izdeljene društvene nauke (arheologija, lingvistika, etnologija, psihologija), konačno nam je u Petnicu stigla i - istorija. Neko bi odmah pomislio: šta je tu čudno ili posebno? Zar nije činjenica da upravo istorija kao školski predmet čini temelj obrazovanja svake zemlje u svetu, pa i naše?
Baš tu se i nalazi poenta. Sasvim je tačno da se istorija obavezno uči u toku čitave osnovne i srednje škole a neretko i na univerzitetu. Međutim, ozbiljno se postavlja pitanje - KAKVA istorija, a zatim i - KOJA istorija. S pravom se višedecenijska kritika upućuje okamenjenoj praksi papagajskog učenja događaja i datuma. Možda je to i razlog što neretko predmet istorije izaziva averziju kod učenika.

Na primer, kada se u školi predaje nacionalna istorija srednjeg veka, kao jedan od ključnih događaja se obrađuje Kosovska bitka. I šta je važno da učenici nauče? "1389-Lazar-Gazimestan-Branković-Miloš-Murat-Baja-zit-kraj Srbije..." Ovakav skraćeni scenario, osim što je prilično netačan, u osnovi je opasan. Upravo ovakav pristup je izvor brojnih lako usvojivih stereotipa koji sadrže ideološku poruku, pre nego razvijanje mašte i zdrave naučne radoznalosti. Nepotrebno je lamentirati nad brojnim primerima ideologizovanog sadržaja u vezi sa novijom, a najviše savremenom istorijom. To bi bio i odgovor na pitanje KAKVA se to istorija i dalje uči u našim školama. Čak i ne preterano detaljna analiza sadržaja srednješkolskih udžbenika istorije pokazuje isključivo "kozmetičke" promene.
Za našu priču je mnogo značajnije pitanje KOJA je to istorija u pitanju. Odgovor je jednostavan: najčešće i u najvećoj meri - politička. Nije čudno što se period celokupne praistorije od skoro 3 miliona godina razvoja ljudskog društva i kulture, obrađuje u samo par lekcija. Tek kada stigne na red formiranje prvih političkih zajednica, nastavnici istorije su na "svom terenu". Kao da se zaboravlja da smo mi najpre homo sapiens, pa i homo ludens, a ne homo politicus. Zašto bi istorija tehnologije, muzike, igre, jezika, sporta i sl. bila manje značajna od istorije vođa, ratova i država?
Pre više od pola veka ozbiljan zaokret u evropskoj istoriografiji učinio je Ferdinand Brodel insistiranjem na postojanju bar tri "tempa" protoka istorijskog vremena, naglašavajući realni značaj pojava i procesa u ljudskom društvu. Nastao je termin društvena istorija, koji predstavlja protivtežu dugotrajnom insistiranju na politici kao jedinom točku koji pokreće ljudsku istoriju.
Interesantno je da je i u našoj istoriografiji u poslednjih desetak godina prepoznata ovakva potreba. Skromno ali hrabro, okupio se krug istomišljenika oko profesora Andreja Mitrovića na Filozofskom fakultetu u Beogradu. Ubrzo zatim, formira se Udruženje za društvenu istoriju, koje danas vredno radi. U protekloj godini mi smo se sreli, razgovarali i - vrlo brzo napravili dogovor. Zašto da ne pokušamo da stvorimo i u Petnici "školu" društvene istorije? Svi iz Udruženja sa kojima smo razgovarali, Miroslav Jovanović, Milan Ristović, Dubravka Stojanović i Goran Miloradović, nisu imali ništa protiv.
Pre ovoga, u aprilu mesecu je održan šestodnevni "pilot" seminar pod nazivom "Povratak u budućnost". Njegov osnovni zadatak bio je da proverimo koliko su đaci realno zainteresovani za program istorije, kao i to, da profilišemo optimalne metode i sadržaj rada. Na ovom seminaru imali smo i neobične i vredne predavače (kao što je episkop Šumadijski Dr Sava koji je pričao o istoriji Pravoslavne crkve), najviše zaslugom Ratomira Milikića, mladog studenta istorije i bivšeg petničkog đaka. Tokom sledećih dana, bile su različite teme u vezi sa antičkim izvorima, srednjevekovnom muzikom, fenomenom tobelija, istorijom pisma, pa do austrougarske kulturne politike na Balkanu... Ovakvo programsko "šarenilo" imalo je za cilj da pruži uvid u tematsku i metodološku raznolikost pristupa kod naših istoričara. Naravno, "u vatru" je tada ubačena i društvena istorija kao tema i vid naučnog pristupa. Test je tada potpuno uspeo: učenici su najbolje reagovali na nekoliko "neistoričnih" tema, kao što je sudbina medalje načinjene od pretopljenog oružja...
Već u kasnu jesen, u Petnici je održan uvodni seminar društvene istorije, u punoj saradnji sa Udruženjem, a vodio ga je mr Goran Miloradović. Sam naslov, Istorija: proces, nastavni predmet i nauka, pokazuje opredeljenje ka sveobuhvatnom sagledavanju ovih fenomena. Seminar je, pored zanimljivih predavanja, imao i eksluzivnog gosta, dr Andreja Leonidoviča Šemjakina, rukovodioca istorijskog dela Slavističkog instituta Ruske akademije nauka.
Konačno, načinjen je dogovor o pokretanju celogodišnjeg ciklusa seminara društvene istorije za srednjoškolce u Petnici, počev od zime 2001.
To nije sve. Kako je očigledno da je neophodna korenita promena u pristupu nastavi istorije, jasno je da važnu ciljnu grupu predstavljaju i nastavnici istorije. Zbog toga smo već u ovoj godini pokrenuli i ciklus seminara za nastavnike u ISP. Prvi ovakav seminar imali smo još u maju mesecu, sa temom Školska istorijska grupa. Započeo je skromno, jer se, zbog slabog informisanja, odazvalo samo sedam nastavnika iz isto toliko srednjih škola. Pa ipak, bila je izuzetno kreativna atmosfera i, što je najvažnije, iskrena želja učesnika da unaprede svoj rad.
Godina 2001 biće godina ozbiljne provere pokrenutih inicijativa u želji da se one pretoče u stabilan i konzistentan program sa neposrednim efektima u školskoj nastavi.

MediaLab

Biblioteka IS Petnica počela je sa formiranjem moderne Medijske laboratorije čiji je prvenstveni zadatak da polaznicima naših programa omogući fakultativno medijsko obrazovanje i kreativno izražavanje primenom tehnologija elektronskih medija. Materijalnu podršku dobili smo od South East Europe Youth Initiative Fund i beogradskog Fonda za otvoreno društvo.
Media.Lab je zamišljen kao složeni projekat sastavljen od četiri srodna komplementarna projekta za medijsku i umetničku edukaciju i produkciju. To su ART Lab - za digital-art edukaciju i produkciju; NEWS Lab - za medijsku edukaciju; NET Lab - sa Web-publishing edukacijom i produkcijom; i EDU Lab sa primenom digitalnih medija u obrazovanju. U narednoj fazi razvoja formiraćemo i VIDEO Lab - za digital-video edukaciju i produkciju, i MAG Lab - regionalni omladinski on-line magazin.
ART Lab: Digital-art edukacija i produkcija, u oblasti audio i likovnih umetnosti = umetnička radionica sa obukom na računarskim alatima namenjenim audio i vizuelnoj komunikaciji. Polaznici ovladavaju semantikom grafičkog jezika i zvučnih poruka kao delova komplementarnog komunikacionog procesa. Praktičan rad se obavlja na tehnološkim procesima audio i grafičke produkcije. Zadatak je omogućiti i podstaći stvaralačko izražavanje kroz izradu sredstava vizuelne komunikacije; dizajn i izrada oglasa, plakata i letka; snimanje i montaža dokumentarnog audio materijala, reportaže, drame i fičera.
NEWS Lab: Novinarska radionica i medijska edukacija = obuka u razumevanju upotrebe i uticaja masmedija, medijski posredovanih informacija i stereotipa, medijske etike, kao i odnosa masmedija i objektivne stvarnosti. Polaznici ovladavaju medijskim jezikom i novinarskim žanrovima, veštinama stvaralačkog i novinarskog izražavanja. Zadatak je praktična obuka i priprema za novinarske i redakcijske poslove u omladinskom ili školskom listu. Pisanje i objavljivanje priloga u petničkim informacionim sredstvima: Nedeljnim novostima, magazinu "Planeta" i almanahu "Petnica".
NET Lab: Web-publishing edukacija i produkcija = polaznici se upoznaju sa Internetom kao modernim informacionim, komunikacionim i masovnim medijem, ovladavaju alatima i tehnikama za elektronsko izdavaštvo. Podstičemo ih na korišćenje sredstava za on-line komuniciranje. Zadatak su vežbe u izradi elektronskih dokumenata u HTML, XML i PDF formatima, a praktična obuka obuhvata koncipiranje, planiranje, realizaciju i on-line publikovanje lične i kompleksne Web prezentacije škole ili organizacije.
EDU Lab: Primena digitalnih medija u obrazovnom procesu = stručno ispitivanje i validacija mogućnosti za praktičnu primenu digitalnih medija i računarskih mrežnih tehnologija u prezentaciji naučnih projekata i opštem unapređivanju obrazovanja, posebno u oblasti nastave i učenja na daljinu. Zadatak je izrada računarske animacije hemijskih, bioloških ili drugih procesa; foto-kolaža istorijskih događaja; video ili multimedijska prezentacija naučnog rada ili projekta; video-streaming (Intranet TV Broadcasting ) nastave i eksperimenata iz jedne laboratorije do udaljenih učionica i slušalaca.
VIDEO Lab: Digital-video (DVD) edukacija i produkcija = reč je o radionici sa obukom u upotrebi DVD tehnologije i u razumevanju specifičnosti komunikacionih procesa, TV i filmskog jezika. Zadatak je savladavanje predproizvodnog procesa i tehničkih aspekata snimanja, video produkcije i montaže u tehnici digitalnog videa (DVD). Učesnici izrađuju sinopsise, scenarija i knjige snimanja na osnovu kojih samostalno obavljaju produkciju umetničkih i edukativnih video projekata kao primerenih, tj. malih formi.
MAG Lab: Regionalni Online Magazin, kao distribuirani i kooperativni omladinski Internet projekat. MAG Lab okuplja mlade sa ex-YU prostora koji su učesnici petničkih programa pod uslovom da su savladali novinarsku obuku u News Lab. Njihov zadatak je izrada i publikovanje prvih regionalnih omladinskih on-line novina. Cilj ovog projekta je praktičan i kreativan doprinos promociji ideja o potrebi i mogućnostima regionalnog međunarodnog komuniciranja mladih. Koncepcijski, ovo je nastavak NEWS i NET Laba na novom, sadržajno i organizaciono višem nivou.
Svi učesnici u radu Media.Lab su polaznici redovnih petničkih obrazovnih programa. Saradnici su sa fakulteta dramskih i primenjenih umetnosti, Media centra i ANEM

web-radionice

opet Mile Perić o Web edukaciji

Tokom 17 meseci, između juna 1998. i januara 2000. IS Petnica je organizovala deset sedmodnevnih Web radionica za blizu 200 polaznika, u ukupnom trajanju od 70 dana. Teme Web radionica bile su metode i tehnike elektronskog publikovanja i upoznavanje polaznika sa Internetom kao modernim informacionim, komunikacionim i masovnim medijem. Cilj nam je bio da polaznici, inače potpuni početnici, tokom nedelju dana ovladaju sa praktičnom upotrebom Web servisa Interneta - kao medija za širenje informacija ali i da ih osposobimo za samostalnu izradu elektronskih dokumenata. Iz toga su proizilazili praktični zadaci: upoznavanje alata i tehnika za elektronsko izdavaštvo, izrada Web prezentacija i PDF dokumenata. Sponzor je bio Fond za otvoreno društvo. Polaznici su bili učenici, studenti i članovi nevladinih organizacija sa područja Srbije, Vojvodine, Kosova i Crne Gore. Na kraju svake radionice od nas su dobili CD sa svojim radovima, neophodnom literaturom u elektronskom obliku i sa tzv. Trial verzijama softvera koji su koristili u Petnici.
Tokom ovih radionica iskristalisale su se tri prednosti Petničkih Web radionica u odnosu na druge - po visoka motivisanost polaznika, intenzivni sadržaj i nedostižna efikasnost. Suština metoda naših radionica nalazi se u onih nekoliko rečenica sa kojima smo redovno započinjali prve razgovore sa polaznicima: "Postoji manji broj znanja koja se ne daju naučiti slušanjem predavanja, već se uče ličnim iskustvom i praktičnim usavršavanjem zasnovanim na učestalim pokušajima i greškama. Takva su, na primer, znanja poput vožnje bicikla, plivanja, vođenja ljubavi i tako dalje. Isto je sa Web dizajnom. Poput instruktora plivanja i mi ćemo vas ubaciti u bazen a onda sa strane pomno paziti da se ne udavite. Ostalo je na vama, vašem instinktu i dovitljivosti. Dakle, mi vam nećemo predavati o Webu. Sešćete za računare i plivaćete. Bićemo sve vreme pored vas da vas vodimo, posavetujemo i otklonimo greške."
I tako, planirali smo 56 radnih sati ukupno po polazniku ili 8 radnih sati dnevno sa najmanje 4 sata vežbi i praktičnog rada u računarskoj učionici. Međutim, naši polaznici su za računarima samoinicijativno provodili blizu 16 sati, uključujući 5 sati svakodnevnog pristupa Internetu. Što bi radionice više odmicale, to nam je bilo teže isprazniti računarsku učionicu u dva sata ujutru - što je bila krajnja granica koju smo čvrsto odredili zbog neophodnog noćnog odmora do doručka u 9 sati. Prosto, većina ne bi htela da izađe iz učionice ili bi se krišom kasnije vraćala u njih.
Da ne zaboravimo, odlučujuću važnost za uspeh Petničkih Web radionica ima vredan tim naših kreativnih ali i neumornih saradnika koji su danonoćno bili uz polaznike, usmeravajući njihov rad britkom kritikom i pomažući im korisnim savetima

YU222

Vigor Majić o ratnom poduhvatu ISP

Da bude ironije, jedan od najzanimljivijih i najneobičnijih poduhvata Istraživačke stanice Petnica -- elektronski dnevni list YU222 (Jutututu -po politički satiričnoj pesmi J.J.Zmaja) pokrenut je zbog i za vreme NATO bombardovanja u Petnici kao obrazovnoj ustanovi. Bio je to pokušaj Stanice da pomogne informisanju naših ljudi u svetu, pre svega mlađe generacije i inteligencije, preko Interneta o tome kako izdržavamo.
YU222 nije sadržavao patriotske poruke, nikoga nije pljuvao, pozivao na osvetu, linč, mržnju. Štaviše, od prvoga broja je apelovao na smirenost, kulturno i argumentovano angažovanje, poštovanje onih koji misle drugačije. Sadržajem, jezikom i stilom, Jutututu je bio orijentisan na optimizam i nadu i kao takav obezbedio je široku podršku i priznanje u svetu, mada i poneku oštru kritiku u zemlji kod ljubitelja kuknjave i oplakivanja sopstvene sudbine.
Pored tekstualnog dela koji se direktno slao pojedincima i listama, Jutututu je sadžavao i zanimljiv websajt sa izborom originalnih karikatura posvećenih aktuelnim (ratnim) zbivanjima.
U tri ratna meseca izašlo je oko 80 brojeva revije Jutututu a broj "pretplatnika" je dostigao 1200 uključujući i mnogobrojne liste, tako da procenjujemo da je ovu reviju svakodnevno pratilo oko 6000 osoba.
Ne samo kao prvi pravi elektronski dnevni list u Srbiji, već i svojim krajnje neobičnim sadržajem gde je dominirao humor - ratni vicevi ali i originalni kratki komentari, osvrti, svedočenja, poruke, inicijative -- Jutututu predstavlja uistinu vredan poduhvat i kao novina u elektronskom izdavaštvu na našim prostorima, ali i kao nov i svež oblik komunikacije sa našim ljudima na svih pet kontinenata.
Jutututu je prestao da izlazi kada je prestalo bombardovanje u junu '99. Istraživačka stanica nije smatrala da je potrebno u mirnodopsko vreme baviti se nečim što ipak nije osnovni posao ove ustanove. Neka novinari preuzmu i nastave posao (ali nisu!) a Stanica se okrenula nadoknađivanju programa i seminara koji su zbog rata odloženi.
Mnogi čitaoci Jutututua su tražili da se sa izlaženjem ovog web izdanja nastavi, da se pokrenu verzije na svetskim jezicima i sl. što svedoči koliko je ova "e-revija" bila lep pogodak u osiromašenu i politikom preopterećenu komunikaciju sa našim ljudima u svetu.

new initiatives

Internet for medical professionals:
Petnica has organised an experimental program, named MediNet - a series of free-of-charge courses on the practical use of on-line information and Internet sources. Medical professionals from Valjevo have had an opportunity to access Medline - the largest database on medical researches, as well as commercial EBSCO databases Health Source Plus, Clinical Reference System and all papers published from 1990 until recently, in 90 leading medical journals. Seminars also revealed that the doctors were in a desperate situation regarding the possibility of follow contemporary medical books and journals. Petnica has a good will to share our information sources with doctors.

eXploratorium - a course in common "language of science" ---- The sad fate of contemporary science is that, due to extensive specialisation and subspecialisa-tion, few people understand it. The weak perception of science as a whole corresponds to enormous professional vanity. Interdisciplinary seminars named eXploratorium aim to promote a tolerance between different disciplines. After being warned to keep an open mind for the wider perspective, attendants are encouraged to learn the common language of science. That common language is math. That is how it must be viewed, not just as a "possibly useful tool". The problem of dealing with this language, for most people, lies in its abstractness. Many times it becomes difficult to grasp the links between its terms and real-world entities. This is not a fault of mathematics, but comes about because we describe complex systems in the real world. In the future, we might achieve a mathematical description of a cell or a political revolution, but it would be even more complex. The possible aim of science education is to provide an insight into these problems and improve communication between different disciplines.

History must be dull -- right? No! History textbooks in our country still offer no more than simplified views of human political history. As a consequence, students are bored to death trying to learn by heart the dates of battles and of kings' names. However, why should the history of technology, music, language, sport and of the everyday life of ordinary people be less important than the history of political leaders and wars? Two new, "experimental" seminars in social history (for high-school students, as well as teachers) organised in Petnica, in collaboration with members of the Society for Social History, provided an insight into these issues. The Society, and especially, our distinguished historian Andrej Mitrovic, have promoted the basic paradigms of social history in our country.
Hopefully, a new "cycle" of seminars in social history will be organised in 2001 n

MediaLab is a new project focused on secondary-school students that participate in various educational programs in Petnica. The main goal of the project is to involve media education in Petnica, i.e. to prepare students for creative interactive use of new digital media. The program is supported by the Fund for an Open Society and SEE Youth Initiative Fund. MediaLab consists of four complementary programs: ArtLab (digital art education), NewsLab (media education), NetLab (web-publishing), and EduLab (digital media in education). There are also two new programs in preparation for the 2001 -- VideoLab and MagLab (regional youth e-magazine).

In the last 15 months, Petnica Science Center has successfully organised ten Web Workshops -- special training courses and workshops designed for young people from various Yugoslav NGOs who are going to use Internet in the presentation of their programs and activities. The program is sponsored by The Fund for an Open Society in Belgrade. There are three main advantages to these programs in comparison with most of the other similar programs organised we've seen: the high motivation of participants and intensive interactive training (sometimes up to early morning hours!). The direct result of the workshops is the marked increase in quality of the participants web presentations made after their visit to Petnica.

During the NATO bombing campaign in the spring of 1999, Petnica Science Center did not stop its work. Apart from its distance education programs, the PSC staff launched an interesting and rather unusual e-mail magazine YU222 (The name "you-two-two-two" was inspired by a famous satirical poem of the Serbian poet Jovan Jovanovich Zmaj, who ridiculed the empty promises of the first Yugoslav king and the naive reactions of
the people who happily believed every word). This daily e-mail newspaper consisted mostly of "war jokes" and messages exchanged by Yugoslav people from all over the world. In contradistinction to the common newspapers of the time, YU222 did not accept expressions of hate, calls for revenge, xenophobia, but rather tried to bring a message of optimism. Almost 90 volumes of the YU222 magazine have been published reaching somewhere around 6,000 of our readers.