Polaznik Petnice - kako li to zvuči? Ipak, ova specifična kategorija učenika i studenata spontano se diferencirala i tako samu sebe nazvala da je taj izraz postao odomaćen, naročito poslednjih nekoliko godina, u većini škola iz kojih učenici dolaze i postao termin koji se koristi u specifičnim situacijama kao što je to slučaj sa izrazom "vukovac" ali, nadamo se, u boljoj konotaciji.U prošlom broju ovog almanaha pokušali smo da predstavimo tipičan "profil" učesnika obrazovnih programa u Petnici, pa i ovoga puta to činimo, poštujući činjenicu da veći dao čitalaca ove publikacije to interesuje.
I dalje se pokazuje da je pogrešna predrasuda da su mladi koji dolaze u Petnicu povučeniji, disciplinovaniji, emotivno osetljiviji, fizički nežniji i sl. u odnosu na svoju generaciju "jer se, eto, zanimaju za nauku umesto za sport". Naša prilično velika iskustva (preko 1300 seminara i kampova) ukazuju da je to samo pogrešna predrasuda i da većih razlika po ovim pitanjima u odnosu na prosečne vršnjake nema. Iako se dešava da među novim učesnicima ima priličan broj "individualaca", pa i onih za koje se vidi da su zatvoreniji za socijalne kontakte, veoma brzo se uspostavljaju kvalitetne društvene relacije (komunikacija, druženje, zabava, timski rad), pa i dalje možemo tvrditi da Petnica ima pozitivnu ulogu u socijalizaciji mladih ljudi koji pokazuju specifična interesovanja i sklonosti u intelektualnom razvoju.
Geografska pripadnost (po mestu života i škole) polaznika je i dalje prilično zadovoljavajuća i njihova "prostorna distribucija" odgovara normalnoj distribuciji ove generacijske grupe na teritoriji Srbije i Crne Gore. Kosovo je, za očekivati, izuzetak i tu je broj učesnika više nego simboličan i sveden na decu nealbanskog etničkog porekla, što je problem koji se neće lako rešiti u narednih godinu-dve ali gde možemo biti veći optimisti na duže staze. Broj učesnika izvan teritorije Srbije postepeno raste - najbrže iz Bosne i Hercegovine.

Najdosadnije pitanje svima u Petnici je "A kako birate decu?". Ono se najčešće postavlja iz dva razloga. Prvo, postavljaju ga oni koji su na neki način profesionalno zainteresovani za proces selekcije kandidata i koji su načuli da to Petnica radi "na svoj način" ali prilično dobro. Drugi razlog je suptilniji. Ovo pitanje postavljaju oni koji prema Petnici imaju ambivalentan odnos. To su najčešće roditelji koji, s jedne strane, veruju da Petnica pravi dobre programe i da tamo valja obavezno poslati svoje dete ali, s druge strane, žele da "zaobiđu" selekciju i da "provale" koji su to kriterijumi, da prema njima podese prijavu svog deteta ali i da pronađu kakvu slabu tačku kako bi sebi i drugima pravdali "neuspeh" svoga deteta.
Za programe u 2001 godini prijavilo se 1400 učenika iz oko 200 srednjih škola. Pregled prijava je trajao četiri dana a bilo je angažovano blizu 50 stručnih radnika i saradnika Stanice. Svaku prijavu nezavisno su pregledale i ocenile četiri osobe da bi, nakon tog posla, kompjuter sabrao ocene i napravio rang-listu koja je bila osnov za pozivanje na zimske seminare. Odnos broja prijavljenih i broja planiranih mesta na programima je bio od 2.2:1 do 9:1. Prilikom selekcije najviše se pažnje usmerava na pokazatelje o tri ključna faktora: zainteresovanost, predznanje i sklonost samostalnom radu i samoobrazovanju.

Istraživačka stanica ne vodi evidenciju šta se sa polaznicima dešava kasnije. To bi bio izuzetno veliki i složen posao (do danas je na programima učestvovalo više od 25,000 učenika) a, s druge strane, to i nije posao Petnice. Ipak, ima solidnih indicija da "petnički polaznici" nastavljaju da budu dobri i uspešni prema kriterijumima koje sami postavljaju a kojima nemamo šta prigovoriti

petnica participants

who are they?

In December 2000 the Petnica Science Center received 1,400 applications for Science Camps to be held in 2001 from about 200 secondary schools from all parts of Yugoslavia as well as from several other countries (Macedonia, Bosnia, Bulgaria). This is just a small part of high school students interested in coming to Petnica to learn about, and participate in science and technology. A Committee of 60 PSC teachers have reviewed this huge pile of applications and selected about 750 candidates who will be invited to participate at one of the 28 Winter Courses and, later, at some of Spring Courses and Summer Science Camps.

The selection procedure is based on self-reported interests of the applicants, their prior extra curricular activities and self-initiated research projects, their assessment of their knowledge beyond the school curriculum and of prior creative work of any kind. Important aspects of the application are the student's research proposal, as well as the recommendation letters from teachers and the school psychologist. In addition, quite important are the applicants responses to an open-ended questionnaire concerning interests, reasons for applying to the program, etc.

An average high-school participant of the PSC's programs is 17 years old. She (there are more girls than boys) is among the top 1% students in her school and comes from middle class family with moderate family income that cannot cover even the basic costs of the program (science camp, course, workshop). This is the main reason why such programs in Petnica are completely free of charge.

The majority of the participants come from Yugoslav secondary schools covering the entire territory of the country, roughly respecting the normalized demographic distribution. The only exception is the region of Kosovo that was intensively affected by the civil war and post-war martial laws.

Each year PSC 's attendees are asked to fill out anonymous questionnaires about their impressions and estimations of educational programs and their personal experience in Petnica. They have to estimate some elements of the program with the marks 1-5 (5 being best). In 2000, the program content got the average mark 4.27, teaching methods scored 4.33, while individual student's activities got 4.34. The quality of lecturers was marked with the average score of 4.61 which is similar to the mark given to the quality of the program leader -- 4.58. Although relatively moderate, the living facilities got an average score of 4.00 (food = 3.12), and the general living + working facilities got 3.94. The general impression of the entire program including boarding accommodations and extracurricular activities got the average mark of 4.43 n