JASNO JE DA NASTAVNI PROGRAMI u sistemu opšteg obrazovanja (osnovne škole, opšte srednje škole i većina srednjih stručnih škola) na neadekvatan način tretiraju problematiku aktivnog, odgovornog i ekološki i ekonomski prihvatljivog odnosa čoveka prema energiji, kao i probleme proizvodnje, transporta i korišćenja različitih oblika energije sa aspekta nacionalne energetske sigurnosti. Kako je proces promene takvih nastavnih programa dug i složen, a Istraživačka stanica Petnica već nekoliko godina razvija programe specifičnog obrazovanja i učenika i nastavnika u ovoj tematici, Stanica je pokrenula projekat „Energija za budućnost 2009“.
CILJ PROJEKTA JE PODIZANJE SVESTI o energetskoj efikasnosti, podsticanje uspostavljanja obrazovnog okvira u formalnom i neformalnom obrazovanju za ove teme, kao i podsticanje naučno-istraživačkog duha kod učenika srednjih škola za teme energetike u kontekstu održivog razvoja.
„ENERGIJA ZA BUDUĆNOST 2009“ se direktno naslanja na rezultate sličnog projekta realizovanog 2007. godine uz podršku OEBS Misije u Srbiji. Projekat je razrađen, nadograđen i okupio je više različitih partnera. Projekat su ove godine podržali OEBS Misija u Srbiji, Agencija za energetsku efikasnost Republike Srbije i kompanija Filips.
GLAVNA CILJNA GRUPA SU UČENICI srednjih škola, bez obzira na nauku koju su odabrali da se njome u Petnici bave. Ideja je da se teme o energetskoj efikasnosti obrade tako da budu zanimljive i da ističu pojedinačne karakteristike svih nauka (i društvenih i prirodnih i drugih). Takođe je važno da je deo tema bio obrađen kroz praktične vežbe i prezentacije funkcionisanja različitih sistema.
OVE TEME SU, TAKOĐE, POSREDNO DOSTUPNE i svim ostalim osnovcima i srednjoškolcima koji su u kontaktu sa petničkim polaznicima, kao i njihovim nastavnicima. Naravno uticaj učesnika petničkih programa na svoju mikro sredinu, svoje roditelje, susede, i druge je takođe veoma važan.
SAM PROJEKAT JE REALIZOVAN U TRI FAZE: ciklus seminara za nastavnike, programi za petničke polaznike i nacionalni konkurs za pisanje eseja i istraživačkih radova za srednjoškolce na temu energetke efikasnosti.
RAD SA NASTAVNICIMA je veoma važan iz više razloga. Nastavnicima valja pružiti priliku da se upoznaju sa novim temama, kao i mogućnostima da te teme uklope u redovnu nastavu. Praktične demonstracije i vežbe su bitne kako bi nastavnici mogli da praktičnim sadržajima obogate teorijsku nastavu. Iako je bilo planova da se održi više seminara, zbog finansijskih okolnosti i skromnog odziva partnera održan je jedan seminar za nastavnike sa 27 učesnika iz 16 srednjih škola iz cele Srbije. Obrađene su sledeće teme: Alternativni izvori energije, Internet resursi o energetskoj efikasnosti i održivim izvorima energije, Geotermalni energetski izvori, Iskustva iz prošlosti, Kako i čime meriti, Kako pripremiti dobar učenički projekat, Energetska efikasnost u školi, Energetska efikasnost domaćinstva, Energetska efikasnost u osvetljavanju, Globalno zagrevanje. Seminar je otvorio Bojan Kovačić v.d. direktora Agencije za energetsku efikasnost Republike Srbije, a Petnicu su tokom seminara posetili i predstavnici Philipsa i održali predavanje o energetskoj efikasnosti u oblasti rasvete.
DRUGA FAZA PROJEKTA je podrazumevala pripremu i realizaciju specifičnih programa koji se tiču energetske efikasnosti, a koji su prilagođeni različitim interesovanjima i nivoima predznanja petničkih polaznika sa svih programskih odeljenja Stanice. Pokriven je širok spektar tema iz arheologije, istorije i psihologije, preko biologije, ekologije, geologije, pa do fizike, elektronike i astronomije. Za svaki seminar trebalo je odabrati temu i programski sadržaj, uklopiti ih u ideju podizanja svesti o potrebi za energetskom efikasnošću i korišćenju održivih izvora energije. Seminari tehničkih nauka imali su priliku i da kroz praktične vežbe vide kako rade energetski efikasni sistemi i na koji način se dobija energija iz održivih izvora energije. Ostali polaznici su takođe imali priliku da se upoznaju sa dobrim primerima osvetljavanja, kao i da korišćenjem termovizijske kamere vide na koji način se sve energija rasipa kroz toplotnu emisiju.
TREĆA FAZA PROJEKTA je podrazumevala da se u projekat uključe i sve druge srednje škole u Srbiji koje imaju motivisane nastavnike i zainteresovane učenike za pisanje eseja ili istraživačkih radova. Raspisan je konkurs na temu „Energija za budućnost“ na kojem su učenici mogli da učestvuju sa slobodnom formom eseja kojom analiziraju neku od tema vezanu za energetsku efikasnost, ili istraživačkim radom.
STRUČNI TIM KOJI JE PREGLEDAO SVE PRISTIGLE RADOVE je odlučio da dodeli deset ravnopravnih nagrada. Vredne knjige, koje je obezbedila OEBS Misija u Srbiji, pakete Agencije za energetsku efikasnost i Istraživačke stanice Petnica, dobili su pored nagrađenih učenika i njihovi mentori i škole.Nakon završetka Konkursa, 8. decembra u Agenciji za energetsku efikasnost, je održana ceremonija dodela nagrada. Tom prilikom, za goste i veliki broj novinara, održana je prezentacija projekta „Energija za budućnost 2009“, a Agencija je Stanici dodelila nagradu za najbolji projekat promocije energetske efikasnosti u 2009. godini. Ceremoniji su prisustvovali pored predstavnika Agencije za energetsku efikasnost, IS Petnica, i predstavnici Ministarstva nauke i tehnološkog razvoja i Kancelarije za održivi razvoj pri Kabinetu potpredsednika Vlade. Broj zainteresovanih nastavnika za učešće na seminarima koji se bave temama energetske efikasnosti, motivisanost petničkih polaznika da se bave ovim temama u okviru svojih interesovanja, kao i broj i kvalitet nagrađenih radova, pokazuju koliko su ove teme interesantne, a potreba za stavljanjem istih u obrazovni fokus veoma važna. Ideja Istraživačke stanice Petnica je da sada, nakon već dva uspešno realizovana projekta koji se bave energetskom efikasnošću i održivim izvorima energije, uključi još veći broj partnera koji bi na razne načine u narednim godinama pomogli u podizanju svesti o potrebi za energetski efikasnim načinom života, kao i uvođenju ovih tema u obrazovni sistem naše zemlje

[energy efficiency]

green energy

In spite of the fact that in the last 20 years almost all EU member states had made many changes and improvements in national school curricula and university programs in order to introduce strategic questions in the area of sustainable development including the problems of energy (renewable and alternative sources, savings and economic consumption, new technologies, environmental impact, etc.), Serbian educational administration did almost nothing in the field. The majority of countries started many parallel activities in education, such as curricular interventions, teacher training, national campaigns, popular books and media coverage, school fairs, students’ projects and initiatives, contests, etc. In Serbia pupils in elementary schools and students in the most types of secondary schools still learn that Serbia is rich in energy resources (low quality coal), and that the energy could be a problem for others.
The Petnica Science Center started the project “Energy for Future” in order to impact Serbian secondary schools to upgrade their curricular and extracurricular activities with topics/problems relate to environmentally acceptable production+consumption of energy as well as rationalization and more efficient saving of energy and development and usage of new and alternative sources of energy, without expecting the national educational authorities to develop new curricular standards (because it will take at least four years).
The main function of the Project is to introduce in school activities the problems and ideas about renewable energy sources (RES), the environmental impact of production and consumption of energy (Environmentally accessible Energy Production and Consumption – EAPCE), Responsible Energy Policy (REP), and the concept of rational energy management (REM). It will be done through the national contest that can assure appropriate media coverage and possible wide partnership network that will attract both governmental structure (ministries and agencies), educational network (public and private schools and universities), media, and civilsector organizations.
The Project covers three main forms of activities: (1) teacher training courses (2) student training courses including the expansion of existing students training scheme at the Petnica Center (3) the establishing of national students’ contest in ideas and small research/science projects in responsible production and consumption of energy including environmentally acceptable production+consumption of energy as well as rationalization and more efficient saving of energy and development and usage of new and alternative sources of energy.
The Project is supported by the OSCE Mission to Serbia, Serbian Agency for Energy Efficiency and Telenor Foundation.
After teacher training courses, the Petnica Center started with the National contest, inviting students to make essays and projects in the field. Ten students as well as their schoolteachers was awarded on ceremony held on December 8th in Belgrade. It is expected that the project will continue in 2010 with more schools and more partners