|
Da se eksperimentima može baviti i arheološka nauka
pokazalo je istraživanje koje je realizovano letos sa
ciljem postizanja određenog načina pravljenja i
pečenja replika neolitskih figurina. Petnici nije
strano da se bavi ovim načinom istraživanja,
podsetimo, pravili smo i probali neolitsku |
peć,
zatim neolitski razboj, da bi se sada oprobali i
u neolitskim figurinama. Eksperiment koji je
uključio gotovo sve polaznike ne samo
arheologije, već i ostalih seminara, uspešno je
realizovan. Uspeli smo da formiramo ložište u
obliku jame gde se održavala konstantna
temperatura tokom 24 časa. Iako je dostignuta
temperatura bila značajno niža od one za koju
se pretpostavljalo da je korišćena za pečenje
keramike, dobijeni materijal – replike neolitskih
figurina su gotovo identične originalima. Ovi neočekivani
rezultati navode na potrebu za nastavkom rada sledeće
godine sa ciljem usavršavanja tehnike i daljih analiza
koje će, verujemo, tek pokazati da li smo na pravom
putu otkrivanja drevne tehnike pečenja figurina.|
Nakon što je Petnica optičkim kablom priključena na Akademsku mrežu Srbije, mogućnosti da uključimo naše bivše polaznike i saradnike koji se trenutno nalaze širom sveta, postaju mnogo veće. Na nekim programima je već postala ustaljena praksa (fizika, astronomija), a na nekima se čine prvi koraci da se predavanja na seminarima realizuju u formi tzv. telekonferencija. Najčešće se za realizaciju predavanja na daljinu koristi Skype i dva video projektora. Preko jednog projektora ide slika sa prezentacijom, a preko drugog se projektuje video snimak predavača. Kako vreme odmiče, već smo se toliko ohrabrirli da se počeo koristiti i specijalizovani softver za ovu namenu – webinar softver. Za sada smo na ovaj način „doveli“ predavače iz Pensilvanije, Viktorije, Lajdena, Australije... A nadamo se da će nam se još više budućih virtuelnih predavača javiti uskoro kako bi ovo postala ustaljena praksa. |
|
Već nekoliko zima s predumišljajem i zadnjom namerom
stare polaznike |
matematike suočavamo s predavnjima
druge vrste. Gedela i Tjuringa smo načeli još pretprošlog
marta. Ove godine smo nastavili tom stradom,
prelistavajuci jedno kultno delo popularne nauke –
“Gedel, Esher, Bah” (poznatija među poštovaocima i po
akronimu GEB) Daglasa Hofštatera. Bio nam je potreban
episkop bibliotečki i čovek od širokog znanja, prevodilac i
programer dr Vladeta Filipović sa instituta “Mihajlo
Pupin”, koji je GEB pre šest godina priredio, tumačio i na
srpski preveo. Predavanje je predvodila i izložba knjiga u
holu nastavnog centra. Do na rukohvat stajala su
različita izdanja GEB-a, druga dela istog autora i samo
prevodiocima
dostupne fotokopije
komentara iz olovke
Daglasa Hofštatera.
Slušaoci su poneli
briljantne utiske
isprovocirani velikim
idejama i
problemima koje je
knjiga predstavila|
Uzevši priličan zalet pre godinu i više dana, meteoraši su
se ponadali da će lako preskočiti bar dve stepenice. Nakon
godinu dana napora konstatovali su da nisu preskočili ni
jednu. Ipak, što se posmatranja tiče, protekla godine nije
ništa lošija od prethodnih, naprotiv, retko kad je ostvareno
toliki broj uspešnih posmatranja. Ostaje činjenica da video
sistem za snimanje i automatizovano praćenje meteora još
uvek tavori u eksperimentalnoj fazi |
. Poslovično puni
entuzijazma, a zbog manjka poroka koji se (uglavnom)
samo s godinama stiče – iskustva
– ovo su najteže podneli mlađi
članovi. Tim više što je problem
banalan – neodgovarajuća prateća
računarska oprema. Ipak, ne
treba zaboraviti da je prethodne
godine realizovano pet kampova
za posmatranje meteora, kao i
jedna škola namenjena novim
članovima grupe. Paralaktičkim
video snimanjima meteora (sa
dva punkta – Debelo Brdo i Paraćin,
sakupljeno je dosta podataka
koji će, ako ništa drugo, dobro poslužiti u obrazovne svrhe.
U narednom periodu planira se ozbiljno kompletiranje
opreme i rad na kontinuiranim snimanjima|
Uz podršku Grada Valjeva, Istraživačka stanica
je organizovala nekoliko jednodnevnih programa
namenjenih učenicima VII i VIII
razreda osnovnih škola sa šire
teritorije Valjeva. Programi su sadržavali
izbor interesantnih |
.jpg)
predavanja
sa obiljem demonstracija i
praktičnog rada a u oblasti fizike,
arheologije, hemije, biologije,
računarstva i astronomije. Učenici
su u Stanici boravili od jutra do
večeri uz dosta intenzivan rad.
Veliko interesovanje učenika za
ovakav oblik rada koji svakako
obogaćuje i proširuje nastavu u
školi verovatno će dovesti do
širenja sličnih aktivnosti u
narednim godinama|
Prvi put je bio kriv Oliver Tošković, koji je
sučelio grupu Petničana sa organizatorima
Festivala nauke krajem leta 2007.
Tada smo svašta obećali i još više
uradili. Trajalo je dva dana i imalo
preko 8,000 posetilaca.
Ove godine nam niko nije bio kriv.
Nismo očekivali duplo više sveta. |
Bilo
je žestoko! Na fizici je buktao plamen
iz Rubensove cevi, deci se na
momente vrtelo u glavi, a roditeljima
dizala kosa od Van de Grafa. Sa
suprotne strane zgrade, u malom
matematičkom apartmanu,
pokušavali smo da pobedimo
Nepogrešivi bilijarski sto, pustimo u
rad računar na vodu i sačuvamo
noge od teških keramičkih jednačina.
Još jedna grupa petničana i
eksperimetalnih psihologa je u komšiluku
izvodila optičke trikove, objašnjavala iluzije,
pretvarala crno u belo, a malo u veliko.
Ono što se zna je da ćemo za vas nauku
izvoditi i sledeće godine, a do tada ponešto od
toga čuvaćemo u Petnici|
Sredinom decembra u Stanici je obavljen
pregled prijava kandidata za srednjoškolske
programe u 2009. godini. Tokom dva
naporna dana u ovom |
odgovornom poslu
učesvovalo je oko 60 saradnika i
rukovodilaca obrazovnih programa
Stanice koji su pažljivo pregledali
svaku pristiglu prijavu i
odabrali oko 700 učenika koji su
nakon toga pozvani da učestvuju
na zimskim seminarima koji će
početi krajem januara. Ovo okupljanje
je bila još jedna prilika za
dogovor o kvalitetnijoj pripremi i
realizaciji predstojećih seminara|
Kraj sezone zimskih seminara obeležava Exploratorium, seminar namenjen “starim” polaznicima i temama vezanim za naučni metod i pisanje naučnog rada. Cilj je da se prikažu razlike u pristupu istraživanju u različitim naukama, ali da se u isto vreme istaknu zajednički elementi metodologije istraživanja. Krajem marta 2008. program Exploratorijuma obuhvatio je niz zanimljivih tema kao na primer: Metodologija pisanja naučnog..., Ujak je teča koji se zove ujak – preciznost izražavanja u nauci, Duša u testu – psihometrijske karakteristike testa, Nastanak naučne misli ili čemu služi istorija nauke, Multidisciplinarna istraživanja – etnoastronomija, Dečja žrtva – antropološka perspektiva, Svet dece u praistoriji, Misaoni eksperiment, Kupi me prodaj me – novac u rukama – berza, Aktivne mere zaštite u prirodnim ekosistemima, Eksperiment u neprirodnim naukama. Učestvovalo je trideset polaznika iz svih oblasti kojima se ISP bavi |
[camps, workshops]
WORKSHOP ON EXPERIMENTAL ARCHAEOLOGY.
As a
part of the Summer Camp of Archaeology,
participants tried to copy the ancient technology
of firing ceramics in underground kilns. They
made a pit with a fireplace and space for raw
hand made replicas of neolithic pottery and
figurines. The experiment demonstrated that the
pottery products can be made using this
technology and with firing temperatures far
bellow those in traditional pottery ovens.
TELECONFERENCE WORKSHOPS. More and more of
Petnica Center alumni who are active worldwide
in professional research projects, are ready to
share part of their knowledge and experience
with curious students in Petnica. Who cannot fly
and spend a couple of days on a trip to join us
in Petnica, can just switch a button and give a
lecture including a vivid discussion through the
Internet and some easily available connection
services.
UNDECIDABILITY. During the Winter course of
Mathematics, participants had the rare
opportunity to meet Dr Vladeta Filipović, the
translator of the famous book “Goedel, Escher,
Bach”, and a close friend with the author,
Daglas Hofstadter. Moreover, for that occasion,
a small exhibition of many editions of the “GEB”
had been presented in the Petnica Center.
PETNICA METEOR GROUP. For many years a team
of about a dozen young Astronomers,
Physicists, and many other profiles of Petnica
Center’s participants and alumni, is active in
studying meteor showers by direct observations
and through theoretical studies. In 2008 they
made five field camps in the mountain area.
SCIENCE AMONG SCHOOL CHILDREN. Each year the
Petnica Center offers up to a dozen of local
elementary schools from Valjevo and its vicinity,
an opportunity to bring schoolchildren to Petnica
to spend a whole day attending carefully prepared
interesting lectures, demonstrations, and practical
activities in a number of scientific subjects.
BELGRADE FESTIVAL OF SCIENCE. A number of
Petnica Center’s student assistants and alumni
took part in designing and finally presentating
their work at the Festival of Science, held in
December of 2008 in Belgrade. Many of the
demonstration settings, tools, and models had
been shaped by their own hands. The Ministry
of Science and Technological Development will
help in making the Festival of Science a year
round activity in a permanent public science
center.
SELECTION OF PARTICIPANTS. In mid December
about 60 professionals from every area of
Science and Humanities covered by PSC’s
courses and camps, came to Petnica to take
part in the sensitive and important process of
selection of applicants for educational activities
in 2009.
EXPLORATORIUM. The end of the winter season of
courses in 2008 was marked by a special
workshop – the Exploratorium, made for
“experienced” students who have attended
Petnica’s courses for two or three years. The
Exploratorium is focused on the “upper level” of
research methodology that include problems
and ideas from the history and philosophy of
Science, and the role of Science in modern
society.
 |
 |
 |