Polaznici

Polaznici: Ko su, Šta su, odakle su?

Istraživačka stanica ne vodi evidenciju (za sada) šta se sa polaznicima dešava kasnije. To bi bio izuzetno veliki i složen posao (više od 20,000 učenika je prošlo kroz Petnicu) a, s druge strane, to i nije posao Petnice. Nezvanični uvid govori da polaznici seminara u Petnici dobrim delom postaju i dobri studenti i produktivni stručnjaci, koliko im to uopšte domaći uslovi mogu dopustiti.

petnica participants

who are they?

In December 1998 Petnica Science Center received 2,200 applications for Science Camps '99 from 250 high-schools from all parts of Yugoslavia as well as from several other countries (Macedonia, Bosnia, Slovenia, Bulgaria, Hungary, Greece, etc.). This is just a part of larger number of students who are interested to come to Petnica that is the most attractive place for youngsters interested in science and technology. A Committee of 50 PSC's teachers reviewed this huge pile of applications and selected about 750 candidates who will be invited to participate at one among 28 Winter Courses and, later, at some of Spring Courses and Summer Science Camps.

Selection procedure is primarily based on self-reported interests, prior extra curricular activities and self-initiated research projects, self-reported knowledge beyond the school curriculum, prior creative products of any kind, a research proposal (on self-selected topic), teacher's recommendation, school psychologist's recommendation, responses to an open-ended questionnaire concerning interests, reasons for applying to the program, etc.

An average high-school participants of PSC's programs is in age of 17. She (there are more girls than boys!) is among 1% best students in her school and she comes from mid-class family with moderate family income that can not cover even basic costs of the program (science camp, course, workshop). This is the main reason why such programs in Petnica are free-of-charge.

In collaboration with the Educational Testing Service and the Center for Talented Youth at the Johns Hopkins University, PSC administered SAT-M test on a sample of 100 PSC's students (age 14-19). The average score of them was 689, and most of them scored above 90 percentile according to USA norms, in spite of the fact that they had never taken any test in English before.

Each year PSC 's attendees are asked to fill anonymous questionnaire about their impressions and estimations of educational programs and their personal experience in Petnica. In 1998, 43% of them were satisfied with the programs, very satisfied were 49% and only 1% was not satisfied. The selection of topics and subjects covered by courses were very good for 42% participants, good for 46%, and moderate for 8% (no negative answers). The quality of lecturers and teachers was very good for 42%, good for 52% and moderate or bad for 7% of students. The boarding facilities were marked as satisfactory in 65% answers, but discontenting in 3% cases. Working facilities were ranged as good (44%), excellent (38%), moderate (9%), or poor (3%). General educational experience in Petnica was marked as much better compared with students experience from regular schools for 86% of students (better = 12%). There are very interesting answers to the question "What do you particularly liked in Petnica?" -- "new knowledge" (61%), "social group and events" (40%), "practical work" (40%), "freedom" and "working facilities" (42%).

Zašto su programi besplatni?

Ovo pitanje se postavljalo u mnogim prilikama tokom svih godina rada Stanice. Dok je finansiranje bilo koliko-toliko normalno (o-ho-ho, ima desetak godina kako toga nema), pitanje se i nije mnogo postavljalo, da bi, ugazivši u ekonomski krah zemlje, postalo "k'o dobar dan".

Odgovor i jeste i nije jednostavan. Procene rukovodstva Stanice pokazuju dve stvari - prvo, ekonomska cena (svi materijalni troškovi) po jednom polazniku kreće se od 100-300 za sedmodnevni seminar zavisno do tipa i načina rada (ko ne zna za valutu, to mu dođe 180-550 DEM) i drugo, samo 10-20% polaznika koji prolaze selekciju u Petnici dolaze iz porodica koje mogu da ove troškove pokriju. Na žalost, delimična participacija se morala uvesti za polaznike iz inostranstva.

Ako bi se kriterijumi oborili, programi razvodnili, unelo više zabave, izdavale šarene diplome i sl., Petnica bi lako mogla da se popuni decom onih koji mogu da plate, pa bi ova ustanova mogla jako lepo da živi. U tom slučaju bi se i za predavače morali uvesti solidni honorari, što bi takođe uticalo na rast cene.

Kvalitet programa u Petnici najvećim delom zavisi od kvaliteta grupe polaznika i to je odlučujući faktor koji održava ovu suludu situaciju. Zato, dragi postojeći ili budući sponzori, razumite ovu situaciju i odrešite kesu da pomognete mladima i pametnima. Vi ostali pogledajte malo stranu 54.

Anketa

Istraživačka stanica Petnica sprovela je tokom jesenjih seminara 1998. godine anonimnu anketu među polaznicima iz koje izdavajamo nekoliko zanimljivih pokazatelja.

Od ukupno anketiranih 196 polaznika, zadovoljnih programima u Petnici u celini je 43% dok je veoma zadovoljno čak 49%. Svega tri polaznika su nezadovoljni.

Izbor tema kao veoma dobar ocenjuje 42% polaznika, kao dobar 46% a kao osrednji 8%.

Izbor predavača je ocenjen kao veoma dobar (42%) dobar (52%) a 7% kao osrednji ili slab.

Uslovi za boravak najčešće su dobili ocenu zadovoljavajuće (65%) uz druge varijante gde je slabu ocenu dalo 3% polaznika.

Kod ocenjivanja uslova za rad Stanica je dobila dobre ocene - solidni = 44%, odlični = 38%, dok je radne uslove kao osrednje vrednovalo 9% polaznika a kao slabe 3%.

O drugim polaznicima seminara anketirani su se mahom izrazili da su solidni (36%) ili dobro odabrani (60%).

I rukovodioci programa su dobro prošli. Ocenu zadovoljan sam dalo je 35% učenika a veoma sam zadovoljan čak 60%.

Rad u Petnici u odnosu na rad u školi ispitani polaznici su mahom ocenili kao dosta bolji (86%) ili kao nešto bolji (12%).

Naredne godine želelo bi da ponovo dođe u Petnicu 36% učenika ali "jako bi želeli da dođu" čak 60% anketiranih.

U pogledu proširenja znanja ni jedan anketirani nije se izjasnio da mu boravak u Petnici nije nije koristio, dok se za opciju koristan izjasnilo 38% a za izuzetno koristan čak 56% učenika.

Na pitanje o tome kako je boravak u Stanici uticao na to kako se lično osećaju, 20% polaznika se izjasnilo "bilo je korisno" a 78% "izuzetno korisno".

Zanimljivi su bili odgovori na pitanje šta im se naročito svidelo u Petnici gde se 61% polaznika opredelilo za opciju novo znanje, 56% za društvo (dopušteno je bilo i više odgovora), 40% za praktičan rad, 42% za opciju sloboda a 42% za uslovi za rad.

U pogledu toga šta bi želeli da se promeni u Petnici visoko se kotira smeštaj i ishrana (34% i 40%), zatim potreba za sportskim terenima (36%), nova oprema (34%), više knjiga (28%).

Prema oblastima iz kojih su pohađali seminare, najkritičniji su bili polaznici programa astronomije i biologije, dok su "najzadovoljniji" bili polaznici seminara humane biohemije i geologije. Na kraju, 86% anketiranih smatra da bi trebalo zadržati princip da seminari budu besplatni.

Petnički polaznici su, po mnogo čemu, posebna sorta mlađeg sveta. Ranijih godina je i u Petnici i na nekim drugim mestima bilo pokušaja da se preciznije odredi "profil" polaznika Petnice. U Petnici je to rađeno iz dva razloga - da se poboljša sistem selekcije kandidata ali i da se stvori kvalitetnija osnova za evaluaciju rada, tj. utvrđivanje efekata koje obrazovni programi imaju na učenike i studente koji ih pohađaju.

Pokazalo se da je pogrešna predrasuda da su mladi koji dolaze u Petnicu povučeniji, disciplinovaniji, emotivno osetljiviji, fizički nežniji i sl. u odnosu na svoju generaciju "jer se, eto, zanimaju za nauku umesto za sport". Sva iskustva ljudi koji sa njima rade ali i nekoliko ozbiljnijih istraživanja ukazuju da velikih razlika u tim kategorijama nema.

Istina je da među "Petničanima" ima dosta individualaca, naviklih da budu relativno usamljeni u svojim interesovanjima u odnosu na većinu vršnjaka u neposrednom okruženju ali su retke situacije da "individualci ostanu individualci". Očigledno je da Petnica ima značajnu ulogu i u procesu socijalizacije i to ne bi trebalo nikako potcenjivati u odnosu na bazično akademsko obrazovanje.

U prvih desetak godina rada, Istraživačka stanica Petnica okupljala je polaznike sa čitave teritorije prethodne Jugoslavije (oko 200 aktivnih srednjih škola). Od 1993 godine prestaje dolazak dece iz Slovenije, Hrvatske i Bosne i Hercegovine ali se nastavlja učešće mladih iz Makedonije. Od 1997 naglo raste interesovanje škola iz Republike Srpske sa nagoveštajima obnavljanja veza i sa preostalim delom Bosne i Hercegovine. Što se tiče veza sa Slovenijom i Hrvatskom, one nisu prekidane ali je procenjeno da je besmisleno očekivati dolazak srednjoškolaca dokle god je na snazi režim komplikovanih viza i procedura na granicama, tako da se ovde očekuje "revitalizacija" saradnje nakon (više puta najavljivanog) ukidanja viza. Iako je broj učesnika van teritorije YU varirao 5-12%, pravi efekti u radu će biti vidljivi kada se ponovo okupi "društvo" iz zemalja gde se govore slični jezici što olakšava nesputanu komunikaciju među učenicima i studentima.

Ako posmatramo zastupljenost polaznika unutar teritorije Jugoslavije, vidljivo je da ona uglavnom odražava gustinu populacije. Izuzetak je Kosovo gde je i ranije bilo malo polaznika (slaba zainteresovanost škola) i pored svih nastojanja Petnice da "favorizuje" taj nerazvijeni i problematični region. Crna Gora je takođe dugo bila relativno slabo zastupljena. Situacija se počinje popravljati 1999 godine velikim porastom broja prijava sa tendencijom da se dostigne "normalna raspodela" koja odražava populacionu gustinu unutar generacijske grupe.

Najdosadnije pitanje svima u Petnici je "A kako birate decu?". Ono se najčešće postavlja iz dva razloga. Prvo, postavljaju ga oni koji su na neki način profesionalno zainteresovani za proces selekcije kandidata i koji su načuli da to Petnica radi "na svoj način" ali prilično dobro. Drugi razlog je suptilniji. Ovo pitanje postavljaju oni koji prema Petnici imaju ambivalentan odnos. To su najčešće roditelji koji, s jedne strane, veruju da Petnica pravi dobre programe i da tamo valja obavezno poslati svoje dete ali, s druge strane, žele da "zaobiđu" selekciju i da "provale" koji su to kriterijumi, da prema njima podese prijavu svog deteta (naravno dete prijavu neće samo popunjavati!) ali i da pronađu neku slabu tačku kako bi sebi i drugima pravdali "neuspeh" svoga deteta.

Za programe u 1999 godini prijavilo se 2200 učenika iz 250 srednjih škola. Pregled prijava je trajao četiri dana a bilo je angažovano blizu 50 stručnih radnika i saradnika Stanice. Svaku prijavu nezavisno su pregledale i ocenile četiri osobe da bi, nakon tog posla, kompjuter sabrao ocene i napravio rang-listu koja je bila osnov za pozivanje na zimske seminare. Odnos broja prijavljenih i broja planiranih mesta na programima je bio od 2.5:1 do 10:1. Prilikom selekcije najviše se pažnje usmerava na pokazatelje o tri ključna faktora: zainteresovanost, predznanje i sklonost samostalnom radu i samoobrazovanju.

Posao koji se odvija u školi -- pravovremena informisanost svih učenika o programima u Petnici i pisanje objektivnih i preciznih preporuka i mišljenja za pojedine učenike od strane predmetnih nastavnika i (gde postoje) školskih psihologa, nesumnjivo ima najviše uticaja na kvalitetnu selekciju u Petnici. Na žalost, još uvek ima dosta škola koje taj posao "otaljaju" pa se kao rezultat toga pojavljuju šture i nekompletne prijave i nepripremljeni učenici. Najčešće su te škole i najglasnije u kritici selekcije, bilo zato što neki "favorit" nije pozvan ili je pozvano manje učenika nego što se kalkulisalo.