Studije u našoj zemlji obično podrazumevaju pokrivanje osnovnih
bazičnih oblasti i sticanje klasičnih veština. Bez obzira studirali
fundamentalne nauke, inženjerstvo ili primenjene nauke. Veoma retko možemo sresti primere kreativnog i slobodnog osmišljavanja studentskih programa koji dopuštaju čak i studentska maštanja.
Arhitektonski fakultet u Beogradu je ipak primer drugačijeg ophođenja
prema studentima. Na ovom fakultetu postoje primeri dobre prakse
gde se studentima ne samo dopušta kreativnost već se onda i formalno podstiče. Saradnja Stanice i ovog fakulteta je započela pre petnaest godina kada su se u Petnici pravile zapažene Letnje škole arhitekture.
Nakon više godina zatišja ova saradnja se ponovo pokrenula, ali u
malo drugačijem obliku. Povodom Međunarodne
godine astronomije, krajem januara
2009. godine organizovan je četvorodnevni
seminar na temu „Arhitektura u svemiru“,
na kojem su studenti druge godine master
studija imali zadatak da projektuju Naučno– istraživački centar na Mesecu. Grupu od dvadesetak studenata je predvodio profesor dr Slobodan Rajović.
Uz pomoć projektonog zadatka, studenti su rešavali probleme
projektovanja u specifičnim uslovima koji vladaju na Mesecu za potrebe
grupe od 100 naučnika i članova njihovih porodica, za koje pored laboratorija,
treba napraviti i smeštajne kapacitete,
prostore za odmor i rekreaciju,
telekomunikaciju, zone za evakuaciju, kosmodrome...
Ideja je bila da se mašta mladih arhitekata uklopi u realne uslove i sve naučne zahteve kako bi dobijena rešenja bila realna.
petnica je pravo mesto da
smišljate izgled i strukturu
svemirskih stanica, orbitalnih
hotela ili naselja na mesecu |
Na samom početku arhitekta Jelena
Milanović, nekadašnji student Pristona, je
održala predavanje na temu „Arhitektura u
specifičnim uslovima“. Studenti su imali
priliku da se upoznaju sa realnim arhitektonskim
zahtevima i problemima sa kojima
su se arhitekte na različitim mestima na
zemlji do sada susretali. Ovo je bila prilika
da se kroz primere već realizovanih objekata studenti upoznaju sa idejama koje su iskoristili poznati svetski arhitekti kroz istoriju.
O uslovima na Mesecu, kao i o izazovima
za boravak čoveka na našem satelitu
je govorio, prof. dr Milan Ćirković, sa Astronomske
opservatorije u Beogradu. Ovo
izlaganje za cilj je imao da učesnike seminara
upozna sa uslovima koji vladaju na
Mesecu, kao i da definiše probleme koji se
moraju rešiti kako bi čovek uspešno mogao da funkcioniše na našem satelitu, kao i neke prednosti koje se tamo mogu iskoristiti.
Sledeće predavanje koje je trebalo da
olakša realizaciju projekta jeste predavanje
o postojećim oblicima života u ektremnim
uslovima. Luka Mihajlović je opisao nekoliko
zanimljivih ekstremofila koji žive na
specifičnim mestima na našoj planeti na kojima
ne bismo očekivali da može da opstane život. Opisani su mehanizmi kako ovi oblici života uspevaju da opstanu u tim uslovima.
Na kraju uvodnog dela bilo je reči o uslovima koji vladaju na drugim
planetama Sunčevog sistema. Igor Smolić je opisao specifičnosti svakog malog sveta u našem planetnom sistemu, sa posebnim osvrtom na mane i prednsoti svake od planeta za potencijalno teraformiranje.
Projektni zadatak na kojem su studenti sa svojim profesorom i
asistentima tokom ova četiri dana radili, je bio takav da je bilo potrebno
projektovati naučno-istraživačku stanicu na Mesecu za 110 ljudi. Tridesetoro ljudi su bili sami naučnici, šezdesetoro su bili članovi porodica i dvadesetoro su bili članovi tehničkog osoblja.
Sama Stanica na Mesecu se sastoji iz sedam celina koje su morale
da ispunjavaju određene uslove. Tako je tehnička zona morala da sadrži
sledeće celine: Sklonište od solarnih oluja i zračenja (predvideti potrebnu
zaštitu), Magacin hrane cele stanice, Magacin za rezervnu mehaničku
opremu, Rezervoar za vodu, Prostorija za klima komoru, Magacin
elektronske opreme, Magacin – razno, Rezervoar goriva, Radionica,
Kompresorska soba, Server soba – glavni računar, Mokri čvor. Energetska zona ima prostorija za baterije za električnu energiju i površinu namenjenu za solarne panele ili malu nuklearnu elektranu.
Smeštajna zona za stanovnike je zamišljeno da sadrži četrdeset
garsonjera, šezdeset jednosobnih stanova, deset dvosobnih stanova i
prostor za zajednički boravak. Prateći prostor je zamišljen kao deo u
kojem se nalaze medicinska klinika, kosmodrom,
natkriveni prostor za kosmičke
letelice (garaža), evakuaciona prostorija - lansirna stanica, a tu je i rekreativna zona sa svojim specifičnim sadržajima.
Samo srce Naučno-istraživačkog centra
na Mesecu je Zona laboratorija koja obuhvata
sledeće segmente: Biohemijska laboratorija, Računarski kabinet,
Prostor za radio-teleskop i opservatorija, Kabineti (3 jedinice), Multimedijalna
sala, Geološka laboratorija, Geološki depo, Fizička laboratorija itd. Tu je i prateći proizvodni pogon sa prostorom za proizvodnju hrane, reciklažu otpada, kuhinja i mokri čvor.
Ovim celinama u projektnom zadatku
pokušana je simulacija stvarnih uslova i
zahteva neophodnih za postojanje ovakve
strukture van naše planete. Studenti su,
nakon diskusije sa predavačima i sa svojim
nastavnicima, započeli svako za sebe
osmišljavanje ovog složenog projekta.
Nakon napornog rada, raspaljivanja
mašte i stavljanja različitih ideja u realne
kontekste, studenti su uspeli da dođu do
zanimljivih rešenja Dobijeni radovi su odgovorili na zadate prohteve, ali su imali i svojstvenu umetničku formu.
Na kraju rada, studenti su napravili
izložbu radova koje su uradili tokom prethodnog semestra u okviru istog predmeta na temu “svemirske stanice u orbiti”.
Ovim seminarom je promovisana ideja
multidisciplinarnih istraživanja i potvrđena
veze nauka i umetnost. Saradnja između
Arhitektonskog fakulteta i Petnice je obnovljena,
pa možemo razmišljati o novom,
multidisciplinarnom programu za studente
gde bi se uključili različiti fakulteti prirodnih,
društvenih, tehničkim, medicinskih i
umetničkih oblasti. Svi oni sa svojim profesorima
i studentima mogu zajedno da
osmisle program koji bi se, recimo, bavio
sličnim složenim i izazovnim temama kao
što su, na primer, naseobine za čoveka u
svemiru. Studenti bi ovakvim jednim programom
dobili priliku da zanimljivom
kontekstu u praksi primene stečena znanja, ali i da uživaju u istraživačkom timskom radu
|
[students in petnica]
architecture in space
by Nikola Božić
Whether or not students are learning fundamental
sciences, engineering or applied sciences,
education in Serbia usually covers
basic fields of research and students acquire
classic skills in these fields. Rarely can we
come across examples of creative study programs
that encourage free thinking or imagination.
The Architecture faculty in Belgrade is a rare
example of a place that gives students new
and interesting opportunities. This faculty encourages
creative thinking, so it is no surprise
that cooperation between this faculty and Petnica
has a fifteen year tradition, during which
time joint summer schools of architecture have
been organized.
In honor of the International Year of Astronomy-
2009, a four day seminar was held in
January entitled „Architecture in space“. This
seminar brought together second year master
students from the Architecture faculty with the
goal of designing a research center on the
Moon. The students were led by professor Slobodan
Rajović.
They had to assess and solve the issues
which would come up while building a research
center in these specific conditions. The
goal was to create a center for 100 employees,
as well as housing for them and their
families, recreation rooms, telecommunication
rooms and evacuation zones. The idea was to
shape the imagination of these young architects
in realistic, but challenging conditions.
The seminar started with a lecture given by
Jelena Milanović, a Princeton graduate, entitled
„Architecture in challenging conditions“.
This lecture gave students various examples
of extreme architecture on Earth and challenges
famous architects have faced in the
past.
Students learned more about the Moon and
what life for human beings would be like from
professor Milan Ćirković, from the Belgrade
Observatory. Luka Mihajlović told them about
extreme life forms on Earth and specific mechanisms
these creatures use to survive. Finally,
Igor Smolic gave a lecture on the specific conditions
on each planet in the solar system describing
the flaws and advantages for potential
colonization.
After the introductory part of the seminar, the
students spent four days designing the Moon
research center and came up with some great
ideas. Their designs matched the project demands
and also contained interesting artistic
expressions. The students also made an exhibit
of their designs from a previous seminar
in which there challenge was to create a
space station in Earth’s orbit. The exhibit displayed
an interesting mix of almost sciencefiction
habitats for humans.
The goal of the seminar was to promote multidiscilinary
research ideas and also to make a
connection between science and art. The cooperation
between the Architecture faculty and
Petnica has been renewed and we expect
more innovative seminars to follow
|