lične vesti  nova lica

SAVREMENA OPTIKA

Fizičari su (kažu zasluženo) srećni što je, deset godina nakon opremanja prve Laboratorije za optiku u Petnici, nabavljen novi komplet opreme. Osim većeg broja lasera različitih talasnih dužina i snage, nabavljeni su i ključni merni instrumenti uključujući odličan digitalni spektrofotometar i Fabry-Perot interferometar. No, možda je najvažnije da je dosta novca uloženo u nabavku veće količine raznovrsnih mehaničkih komponenti bez kojih nema uspešnih eksperimenata u optici a koje su često skuplje od osetljivih elektronskih uređaja. Tako se sada može relativno lako postaviti čitav niz fundamentalnih eksperimenata u oblasti klasične optike, polarimetrije i interferometrije. Predstoji posao rekonstrukcije nove prostorije gde će ubuduće funkcionisati optička laboratorija – od zamene prozora, do postavljanja kvalitetne klimatizacije i optimalnog razmeštaja elektroinstalacija. No, pravi efekti će se moći osetiti tek kada se bude izgradila nova laboratorijska zgrada sa optimalnijim prostorom za izvođenje nastavnih i eksperimentalnih aktivnosti u fizici, hemiji i biologiji.

ELEKTROFOREZA

Petnički laboratorijski arsenal pojačan je nabavkom mini proteinske vertikalne elektroforeze za dva gela. Aparatura omogućava mnoge nove aktivnosti i već u leto 2007. našla je svoje mesto u nekoliko projekata polaznika: “Sinteza proteinskih markera za proteinsku elektroforezu u denaturišućim uslovima”, “Uticaj visokofrekventnih struja na regeneraciju kišne gliste”, “Imuni odgovor skakavca na prisustvo parazitskog crva Gordius”, “Isptivanje sinteze bakteriocina kod bakterija mlečno-kiselinskog vrenja”.

OPTIČKI LINK

Početkom jula 2007. godine, Stanica je ko-načno, posle višegodišnjeg čekanja, zajedničkom akciom Telekoma A.D. Beograd i Računskog centra Univerziteta u Beogradu, a uz ozbiljnu podršku Ministarstva nauke, priključena na Akademsku računarsku mrežu optičkim linkom kapaciteta 1 Gb/s. To je omogućilo mnogo bolji i kvalitetniji pristup Internet servisima svim korisnicima petničke računarske mreže. Učesnici programa, saradnici i petnički profesionalni tim konačno mogu da bez nerviranja i čekanja brzo pristupe elektronskim informacionim resur-sima poput velikih baza podataka ili velikih web sajtova. Tokom leta realizovane su i prve video konferencije gde su učesnici programa bili u mogućnosti da interaktivno prate predavanja i demonstracije stručnjaka iz Amerike i Evrope, da postavljaju pitanja i dobijaju odgovore. Postojanje i funkcionisanje optičkog linka, čija je brzina prenosa podataka deset puta veća od brzine lokalnih računarskih mreža, omogućiće relizaciju novih istraživačkih projekata u domenu računarskih mreža i komunikacija, datamininga (pretrage podataka), analize podataka sa profesionalnih istraživačkih projekata i sl.

ATOMSKA HEMIJA

ODE ŠTALA

NOVI NAMEŠTAJ

I nova oprema zaslužuje da se negde čuva. Dvadesetak novih funkcionalnih ormana namenjenih instrumentima i stručnoj literaturi ugrađeni su u proleće 2007. godine u laboratorije za fiziku, optiku i biologiju, kao i u kancelariju gde sede fizičari, matematičari, elektroničari i astronomi. Tako najvredniji delovi opreme neće više skupljati prašinu a ni cenjene kolege neće moći da se pravdaju da nemaju prostora da sređuju i čuvaju profesionalnu dokumentaciju.

NOVI PUT GORI NEGO STARI

ROBOTI U ASTRONOMIJI

Petnički astronomi su od ovog proleća opremljeniji za novu montažu za teleskop i par kamera za video posmatranje meteora. Montaža je Paramount ME Robotic Telescope System i predstavlja automatizovani nosač teleskopa koji omogućava upravljanje teleskopom sa udaljenosti ili uz unapred kreiran program. Kamere omogućavaju automatizaciju procesa posmatranja meteora ali otvaraju i nova polja za polazničke projekte i projekte Petničke meteorske grupe.

SARADNJA SA TELENOROM

Norveški telekomunikacioni gigant “Telenor” prva je velika korporacija koja je u poslednjih petnaestak godina odlučila da uspostavi dugoročnu programsku saradnju sa IS Petnica i obezbedi direktnu finansijsku pomoć i podršku u opremi za izvođenje obrazovnih aktivnosti. Poseta rukovodilaca beogradskog “Telenora” prethodila je potpisivanju sporazuma o saradnji, a nagovešta-vaju se i neke nove konkretne akcije. Nadamo se da će to biti podsticaj i nekim od ne malih domaćih preduzeća koja, za sada, ne vide dalje od fudbala i muzičkih priredbi.

KURS FOTOGRAFIJE

Istraživačka stanica je obnovila nekada veoma popularne kurseve fotografije. Fotografija je važan i široko zastupljen alat u mnogim oblastima istraživanja i nauke, a pojava digitalne tehnike i medija učinila je tehničke aspekte fotografije jednostavnijim i dostupnim širokom krugu korisnika. Pod nazivom “Škola primenjene fotografije”, prvi takav kurs je održan u oktobru 2006, a sledeći već na proleće naredne godine sa namerom da postanu redovan program namenjen polaz-nicima i mlađim saradnicima petničkih programa. Opširnije na strani32.

TELEKONFERENCIJE

Od početka 2007. godine na različitim pet-ničkim programima sve je češća primena video-konferencija posredstvom Interneta, što je već uobičajen metod naučnih preda-vanja i konsultacija u razvijenim zemljama. Činjenica da među bivšim petničkim polaz-nicima ima sve više sjajnih stručnjaka koji se bave vrlo “vrućim” temama, dobar je motiv da se ne čeka na njihov dolazak u Srbiju, već da se atraktivno predavanje može organizovati i na daljinu. Novi optički link će sigurno dovesti do naglog razvoja ovakve prakse koja je definitivno vrlo zanimljiva i privlačna za polaznike.

PROMENJENI TELEFONI

Lokalni (valjevski) “Telekom” promenio je sredinom leta, u jeku sezone, naravno bez najave, brojeve fiksnih telefona u Stanici. Brojevi koji su počinjali sa 241 sada su 251. Da li je bilo haosa i problema? Još pitate! Profesionalno, bre.

BASF U PETNICI

U prostorijama Istraživačke Stanice Petnica potpisan ugovor o donaciji ugledne nemačke kompanije BASF u vrednosti od 3.000 evra. Direktor firme BASF Srbija Verner Lengle je izjavio “Drago nam je što mladim istraživačima koje okuplja ova ugledna Istraživačka stanica možemo da pružimo podršku u bavljenju naukom i sticanju praktičnog i šireg obrazovanja neophodnog za buduća naučna dostignuća», dodavši da za BASF istraživanje predstavlja ulaganje u budućnost a istovremeno i ključ poslovnih uspeha kompanije.

LEXMARK I REFOTO

Predstavništvo ugledne kompanije “Lexmark” u Beogradu poklonilo je Istraživačkoj stanici jedan od najnovijih modela kvalitetnih kolor laser štampača. Prilikom otvaranja izložbe radova učesnika petničke “Škole primenjene fotografije”, krajem 2006. godine, predstavnik “Lexmarka” i urednik časopisa “Refoto” majstor fotografije Milan Živković uručio je ovaj vredan poklon Stanici uz najavu da će časopis “Refoto” i dalje kontinuirano pratiti inovativan odnos Stanice prema podsticanju amaterske fotografije.

PRESELJENA ZBIRKA

Arheološki materijal sa istraživanja lokaliteta Petnica – naselje ispred Male pećine i Petničke pećine, koji je dugo godina čuvan u depou IS Petnice, od ove godine nalazi se u depoima Narodnog muzeja u Valjevu. Deo materijala činiće i novu stalnu postavku Valjevskog Muzeja. U dogovoru sa Muzejom, materijal će se bolje čuvati i biće dostupan Stanici. Da podsetimo, radi se o oko pola miliona predmeta od keramike, kostiju, kamena i metala koji pokrivaju širok vremenski dijapazon.

PROŠIRENJE KAPACITETA?

Ministarstvo nauke Srbije prihvatilo je da predloži da se nastavak gradnje novog objekta za smeštaj i nove laboratorijske zgrade finansira iz sredstava Nacionalnog investicionog plana u 2008. godini. Ovaj potez rezultat je procene da se IS Petnica za ovih 25 godina postojanja potvrdila kao kvalitetna inicijativa i uspešan projekat koji doprinosi formiranju produktivnih naučnih kadrova ali i unapređuje položaj nauke u obrazovanju i društvu u celini. O Trećoj Fazi razvoja Stanice pisali smo u ranijim brojevima ovog Godišnjaka.

[2007]

short news
from petnica

Thanks to direct support of the Ministry of Science, new equipment for the Optics Lab was set up in spring 2007. The core of this equipment consists of measuring instruments and light sources, but the most expensive parts are mechanical components and positioning stages and holders that will enable conducting many different experiments and students’ science projects, such as projects in interferometry and spectrometry.

The Chemistry Lab was also renovated. The old atomic absorption spectrometer was substituted by a new one, bridging the gap in analytical coverage, especially in the area of environmental pollution control.

The Molecular Bio-Medicine program needs specific instrumentation. Although most professional equipment in this area is extremely expensive, there are many basic experiments and projects that can be done on simpler instruments. The new two-column vertical protein electrophoresis set is just the answer to the demands of both students and guest-scientists.

Maybe the most important donation to the Petnica Center was the new optical communication link. Thanks to the support of the Ministry of Science and Serbian “Telekom”, Petnica Center is finally (after ten years of shouting and screaming) connected with the Serbian Academic Network with dramatically increased speed. It will allow not only faster Internet surfing, but also the upgrade of Petnica’s web site and its services, teleconferencing abilities and distance education, as well as more serious students’ projects based on studies of the available professional data.

The Petnica Center’s library received more than a thousand new books and journals as donations or gift-subscriptions from a number of people and organizations from Serbia and abroad. More and more donations are being received from Petnica alumni members.

One year ago, in summer 2006 the reconstruction of the main road connecting the Petnica Center with the rest of the world began, but we still cannot see an end to the works. Although the reason for the reconstruction was solving problems near the entrance to the Petnica Center, where thick layers of ice on the road during the winter time make driving almost impossible, the local authorities shifted priorities (and money) to paving the road and parking spaces close to the Petnica Sport Center, where the road was in pretty good condition.

Our main telescope got a new robotic mount system that will enable soft control and remote positioning of the instrument. Of course, as always, the new equipment points to new problems – we see that we must renovate and expand the existing telescope dome. Maybe this is the right time to start thinking about a new dome that would not be located so close to buildings and lights.

As part of its partnership support for the Petnica Center, the “Telenor” telecom-munication company donated a dozen computers to the Petnica computer clas-sroom. This was right on time, because the existing hardware was more than five years old, which made a lot of problems with implementing up-to-date software.

After a ten-year break, the Petnica Center re-started their training workshops in Photography (see page 32), focused on applied photography in science. Famous Serbian photographer and editor of “ReFot” journal Milan Zivković took part in the workshop and, just after the end of this program, thanks to his recommenda-tion, the famous manufacturer of printing devices “Lexmark” donated a new color laser printer to Petnica Center.

A large collection of about half a million pre-historic artifacts has been moved from Petnica Center to the storage depot of the Valjevo National Museum, where this material will be stored in better conditions, and still available for Petnica Center’s educational activities.

There are some signs that the many times announced and more than a decade long expected reconstruction and expansion of Petnica Center’s accommodation facilities will be finally re-started. The Serbian Ministry of Science is going to put this project on the priority list for the National Investments Plan. We shall keep quiet, because each time somebody had promised support for the expansion project and we published the project, drawings, and all interesting details, the financial support was cancelled. Just be quiet and smile...

petnica people

On yellow columns on the opposite page, one can find a list of more than a hundred people – Petnica alumni and student-associates who graduated, or got BS or PhD degrees in 2006/7, and some information about “who is where”. Almost a half of them left the country looking for better living and working conditions somewhere in Europe, America, Asia, Australia...

On the left there are some photos selected from the collection of about 600 boys and girls who participated at some of our programs about  ten years ago. Today, the most of them are young prominent professionals still participating in Petnica’s programs and projects. Some of them left Serbia and  become postgraduates or professionals somewhere in the world.

New teaching staff: Three new young colleagues took control over Petnica Center’s educational programs (this page bottom): Miodrag Đukić (1983) as the new head of the program of Electronics, Čarna Brković (1985) will lead courses in Anthropology, and Igor Stamenov (1977) is the new head of Physics Lab. New technician responsible for computer hardware and equipment in Physics and Electronics is Željko Mitrović (1979)

Petnica on the Web: you can find more details about Petnica at

http://www.psc.ac.yu

HEADS OF PSC
DEPARTMENTS 2007

ARCHAEOLOGY (AHL)
Vladimir Pecikoza

BIOLOGY (BIO)
Vladimir Jovanović

CHEMISTRY (CHE)
Nina Jevtić and Ljubica Perić

COMPUTER SCIENCE (COM)
Dragan Toroman

GEOLOGY (GLG)
ing. Radisav Golubović

HISTORY (HIS)
Aleksandar Rafailović

PHYSICS (PHYS)
ing. Igor Stamenov

PROGRAM HEADS
ASTRONOMY  
Nikola Božić
BIO-MEDICINE 
Aleksandar Obradović
ELECTRONICS 
Miša Đukić
ANTHROPOLOGY 
Jana Baćević & Čarna Brković
LINGUISTICS  
Mirjana Mandić
MATHEMATICS   
Nemanja Đorđević
PHYSICS
Jelena Uzunović
PSYCHOLOGY     
Nevena Buđevac

LIBRARY
Mile Perić

DIRECTOR
Vigor Majić

DEPUTY DIRECTOR (EDUCATION)
Srdjan Janev

DEPUTY DIRECTOR (ADMINISTRATION)
Branko Jakovljević