Nikola Božić je “dečko za razna pitanja” u Petnici. Ima popriličnog iskustva i kao polaznik i kao student-saradnik ali i kao rukovodilac programa.

Pregled prijava u decembru 2010. godine okupio je 60 rukovodilaca programa i saradnika Stanice koji su tri dana pažljivo proučavali pristigle prijave i na kraju izabrali polaznike koji će biti pozvani na neki od 30 zimskih seminara planiranih za februar i mart.

Veće prisustvo na Internet društvenim mrežama, živi web sajt, i medijska aktivnost oko proširenja kapaciteta Istraživačke stanice Petnica su doprinele da tog 9. decembra 2010. godine petnički selekcioni tim sačeka gomila sa preko 20% više prijava nego prethodne godine. Broj prijava se tako nakon nekoliko godina blagog pada ponovo vratio na nivo od pre 5-6 godina. Veći broj prijava zasigurno znači više posla, i veću odgovornost prema svakoj pregledanoj prijavi svakog kandidata za učešće na programima u 2011. godini, ali i veće zadovoljstvo članovima selekcionog tima, jer se nadaju da ima više kvalitetnijih kandidata čijim biografijama, esejima, preporukama ili kojekakvim diplomama je teško odoleti.
Moram istaći (za one koji ne znaju ili misle drugačije) da se tokom selekcije kandidata nikako ne biraju bolji učenici, jer za takvu ocenu kandidata nemamo pouzdanu metodologiju (samo nemojte pomisliti na ocene u školi!) , već se među svim pristiglim prijavama biraju kandidati koji nekako pokazuju veću motivisanost za rad i usavršavanje u Istraživačkoj stanici Petnica. Svaku pristiglu prijavu pogledaju bar četiri stručna saradnika ili asistenta na seminarima koji su deo selekcionog tima, pa se na ovaj način pokušava zbirom subjektivnih procena dostavljene dokumentacije doći do objektivnijeg stava o tome koji kandidati su najviše zainteresovani za nimalo lako naučno obrazovanje u našoj instituciji.
Ovakav način selekcije učesnika ima i svoje mane. Jedna od njih je što se selekcija vrši samo na osnovu pristigle papirne dokumentacije, bez živog razgovora. Svesni ove slabosti (jer papir trpi sve), zato i insistiramo na tome da svaku prijavu pogleda više ljudi, koji imaju iskustva u radu sa polaznicima.

samo obaveštenje da je neko izabran je podsticaj i nagrada i veliki doprinos samopoštovanju tinejdžera – to je nešto što im itekako nedostaje

Istraživačke stanice. Proširenje kapaciteta je sigurno mogućnost da se mnogo više kandidata pozove na zimske seminare kao prve u nizu, pa da se tu, kroz vežbe, razgovore i kojekakve druge aktivnosti formiraju pouzdaniji utisci o svakom učesniku.
Druga mana je da učenici, verovatno slušajući svoje nastavnike i roditelje, suviše formalistički pristupaju popunjavanju aplikacije i pisanju svoje autobiografije. Na taj način sebe predstavljaju isključivo kroz neke verifikovane aktivnosti, kao što su školske ocene i učešće na takmičenjima. Ne možemo očekivati da deca od 15 godina imaju zavidne biografije, ali možemo očekivati da u tim biografijama, pored veoma važnih, zvaničnih dostignuća, predstave sebe na pravi način. Da pišu o svojim interesovanjima, razmišljanjima, idejama, hobijima... Da pišu o tome šta čitaju i gledaju... Da nam predstave svoju motivaciju za bavljenjem nekom konkretnom naukom. U tom slučaju bi selekcionom timu bilo lakše da izdvoji one stvarno motivisane srednjoškolce za bavljenje naukom.
Važno je biti svestan osetljivosti procesa izbora učesnika. Kako zbog što kvalitetnijeg izbora učesnika programa, tako i zbog pedagoških razloga, odnosno uticaja neizbora na proces odrastanja učenika koji su se prijavili za Petnicu, ali nisu prošli selekciju. Treba poći od stava da su svi oni koji su se prijavili za programe u Petnici motivisani da nešto nauče i sebe unaprede, te da će im sam poziv da dođu u Petnicu dosta značiti ako ništa u pogledu samovrednovanja. Implicitno, one koje odbijemo na neki način i povređujemo ma kako se trudili da ih pripremimo na mogući negativan ishod. Zato se odbačene prijave još jednom pregledaju, ovoga puta od strane drugih članova tima za pregled.
Socijalno okruženje kandidata je takođe veoma važno u procesu selekcije. Zbog toga uvek postoji nekakva vrsta pozitivne diskriminacije prema onima koji dolaze iz manjih sredina, siromašnih krajeva, složene porodične situacije... Pretpostavka je da će njima biti teže da samostalno zadovolje svoju potrebu za bavljenje naukom nego nekim drugim učenicima koji imaju slični stepen motivisanosti, a koji dolaze iz velikog grada gde postoji daleko više mogućnosti za lično usavršavanje, gde su škole bolje opremljene, gde postoje veće biblioteke ili iz porodica sa boljim materijalnim mogućnostima.
Zbog svega ovoga Istraživačka stanica Petnica veoma vodi računa da selekcioni tim bude kvalitetno sastavljen. Iz svake od petnaestak oblasti iz kojih se organizuju seminari za srednjoškolce u Petnici u selekcioni tim ulazi 3-4 člana, uglavnom stručna saradnika i asistenta na seminaru, koji su bili dosta prisutni u izvođenju različitih aktivnosti na seminarima, kampovima i sl. Ovih 50-60 ljudi tokom četiri dana pregledaju sve pristigle prijave, diskutuju o njima, vrednuju motivisanost, ali i značaj dolaska u Petnicu za samog kandidata. Kao što je pomenuto, svaku aplikaciju pogleda bar četvoro ljudi. Nakon toga se vrši konačan izbor učesnika programa u narednoj godini.
Od 9. do 12. decembra 2010. godine u Stanici se okupilo oko 60 stručnih saradnika, asistenata na seminarima i rukovodilaca programa koji su među skoro 1100 prijava odabrali nešto preko 700 učenika koji će biti pozvani na zimske seminare u februaru i martu 2011. godine. Najavljeno proširenje kapaciteta će doneti bolji kvalitet uslova rada, ali i mogućnost da mnogo više kandidata bude odabrano za učešće na aktivnostima IS Petnica.

58.6% kandidata su devojke

zastupljeno je 209 srednjih škola iz svih delova Srbije i ex-yu prostora (CG, MAK, BiH, HR, SLO)

2/3 kandidata nije ranije bilo u Petnici

među kandidatima 32% je preferiralo društvene nauke, 32% matematiku, fiziku, astronomiju ili računarstvo a 36% biologiju, hemiju ili geo-nauke

(gotovo identično situaciji iz 2009. – fantastična ujednačenost!)

preko 3/4 kandidata smatra da u školi ili u porodici nema zado-voljavajuće uslove za rad i obrazovanje

samo 15% učenika navodi da su aktivni u školskim sekcijama

rukopis je značajno brljaviji i lošiji nego rukopis kandidata od pre 20 godina

šta pišu u prijavama... Najbolja drugarica mi je rekla da bih možda trebalo da konkurem za "Lazu Lazarevića" a ne za Petnicu. ======= Još kao mali posedovao sam istraživački duh. Sve sam voleo da pipnem i svuda da zavirim. ======= Naravno, sve je to bilo pasivno, jer se u školi u koju sam ja išla, ta lekcija preskočila. ======= Kao što kaže Bred Pit u filmu "Sedam godina na Tibetu": "Lepota planinarenja je u jednostavnosti." ======= Sa devet godina doživeo sam jedan od najvećih izazova u svom životu. Peo sam se na najveći vrh Balkana - Musalu. ======= Prilikom jednog ručka, stric mi je objavio da je smrt kraj ljudske egzistencije i da ne može da se izbegne. ======= Zbog moje ljubavi prema ekstremnim sportovima, doživeo sam dosta nezgoda, imao sam operaciju slezine i slepog creva i udarila su me kola, ali sve je to iza mene; kako volim da kažem:"Bio sam veoma nestašno dete". ======= Izjava koju često sebi izgovaram je da hoću da budem Nemanja (Đorđević, prim. ured.) kad porastem. ======= Kad sam krenuo u zabavište, počeo sam da čitam romane. ======= Ne mislim da je život tako velikog čoveka kakav je bio Toše Proeski jedna "umorna priča, trganje stranica". ======= Još od malena, moji roditelji su primetili da me zanimaju čudne stvari, kako oni kažu, neprimerene mojim gopdinama. ======= Protivnik sam moderne tehnologije i više volim da sve radim postupno i polako. Tako npr. volim da umesto kalkulatora koristim logaritmar. ======= Matematika i fizika me posebno interesuju jer su praktične. ======= Prošle godine kad smo radili struju, osvojila sam 3. mjesto na republičkom takmičenju. ======= Svet za 15 godina će biti veoma prijatno mesto za život, ali mnogo znoja će biti proliveno dok to postignemo. ======= Naučna dostignuća za poslednjih 15 godina usrećila su mnoge ljude u svetu. Pronađen je lek protiv SIDE. Pronađen je lek i za moju Srbiju.	TEME ESEJA U PRIJAVAMA 2001 -Ja u 2010. godini -Ja u 2010. godini -Neopravdano zapostavljeni problemi savremene nauke -Najveća otkrića prve polovine XXI veka 2002 -Okamov izuzetak potvrđuje pravilo -Aleksandrijska biblioteka 4004. godine -Ideja je rođena 2003 -Svet između dlanova -Gledam, slušam, čitam... -Mit globalizacije 2004 -Rizici naučnog otkrića -Svet koji se menja -Da se ja pitam 2005 -Moj listić na lutriji je izvučen, a nagrada je pravo da mi se ispune tri želje -Da sam ja direktor škole -Ja u godini 2025. 2006 -Moj najslavniji poduhvat 2020. -Da sam ja direktor škole -Mojih deset saveta šefu države 2007 -Čime ću se ponositi za petnaest godina -Otkriveno je novo i nepoznato ostrvo i mene su poslali da ga istražim -Mojih deset preporuka ministru prosvete 2008 -Život bez bakterija -Ceo svet jedna država -Svetski lideri su se dogovorili da se od Nove godine ukine novac -Počelo je Ledeno doba -Najveća dostignuća nauke u XXI veku 2009 -Sudbina Afrike -Prvo naselje na Marsu -Da sam ja predsednik Vlade -Moja škola 2030. godine - ;-) 2010 -Moja zadužbina -Ljudi na Mesecu -Da sam ja ministar nauke 2011 -Male i velike dogme u nauci -2025. godina -Predlažem izmene Zakona o obrazovanju
gde se greši Kako god dobro da su napisane prijave, ograničen je broj kandidata koji će proći selekciju, a to znači da uvek jedan broj “otpadne”. Ipak, jedan broj prijava ne prolazi selekciju samo zbog površnosti i “brljavosti” kandidata koji ne vode računa o uputstvima za pisanje prijavne dokumentacije koji vidno postoje na samom prijavnom formularu. Tako svake godine ima prijava koje “odu u koš” jer im nedostaje neki od važnih dokumenata kao što su autobiografija ili esej. Isto važi i za potpis roditelja koji je zvanična garancija da se učenik prijavio uz odobrenje svojih zakonskih staralaca. Zaboravljena fotografija, izostavljena neka važna poglavlja iz biografije, nečitak rukopis takođe ubrzavaju put od poštara do kontejnera za smeće. Sledeći relativno čest razlog eliminacije kandidata su greške koje su više do škole. Tu mislimo na preporuke nastavnika koje su šture, formalne, pisane identično za sve učenike koji se prijavljuju iz iste škole, bez ičega što govori o nekim specifičnim kvalitetima pojedinca ili pokazatelja da su učenici aktivni u školskim sekcijama (aktivni na neki konkretan način – nešto su napravili npr.) ili nekim drugim oblicima rada. Najzad, nije teško prepoznati prijave onih učenika kojima je jedini motiv da se pridruže svojim drugovima ili drugaricama iz odeljenja koji su bili u Stanici i promovišu je u svom okruženju, često preterano. Stanica ipak nije mesto za gubljenje časova i besposličarenje n	prijave na webu Poslednjih nekoliko godina elektronski oblik prijavnog formulara dostupan je i na sajtu Stanice. Prošle, 2010. godine, oko 500 formulara je tako skinuto. Na žalost, još uvek Stanica ne omogućava da se prijavljivanje obavi potpuno elektronski, jer je fizički potpis kandidata i, još važnije, potpis roditelja i overa formulara od strane škole neophodno za “legalizaciju” procesa kandidovanja. Ipak se radi o maloletnim licima koja se prijavljuju za pohađanje programa van mesta boravka. No, može se očekivati da se, širenjem upotrebe elektronskog potpisa i drugih formi lične identifikacije, u narednih par godina i proces prijavljivanja za petničke seminare oslobodi zavisnosti od papira. Činjenica je da će se sve više i više informacija o najavljenim seminarima i aktivnostima Istraživačke stanice kao i o svim drugim pitanjima iz života i rada Stanice nalaziti na webu i da će ih potencijalni polaznici ali i njihovi roditelji i nastavnici prvenstveno tamo tražiti. Ovo je naročito interesantno ako se pođe od problema ograničavanja učenicima prava u školama da budu obavešteni o aktivnostima Stanice i mogućnostima da se prijave za neki od programa. Naime, neke škole nastoje da budu apsolutni selektori petničkih polaznika, pa se čak i ljute kada nismo pozvali baš one koje su oni hteli. Elektronske komunikacije će, očigledno ovaj problem prepustiti istoriji, svi-đalo se to nekome ili ne n

[Petnica Center 2010]

students selection process

Selecting the best possible group of participants is essential in order to assure top quality of all educational activities. Reviewing applications and identifying potential candidates is the first step in a demanding process.

Continuously increasing popularity of social networking sites, more live web content available, and intensified media coverage on Petnica Science Center capacity expansion plans and activities, have all contributed to the fact that this December our selection team had much more applications to review compared to the previous year.
An increased number of applications means more work for the team, as well as far more responsibility in the process of reviewing applications for candidates applying to participate at some of the courses, seminars, or camps planned for 2011.
Although more candidates mean more curious and motivated students applying, it also means there will be more disappointed girls and boys who did not get selected. So the selection procedure is a demanding process for the team, not just technically but also mentally. How the team really performed gets visible only later, during and after the winter courses, and will be the ultimate measure of success for some 60 people in our selection team.
It is important to know that the selection team has only paper documentation available for review (consisting of an application form, short biography, science essay, and teacher’s recommendation) which is sometimes insufficient to recognize the best students. To make the matter even worse, some students are providing lots of formal measures of their quality and success (such as school grades or science competition results) but very little about what they are really interested in, fascinated by, or what are their activities or accomplishments outside of the official educational system. To minimize the impact on the selection process quality, Petnica Science Center pays special attention to assemble the selection team by including experienced assistants who have at least several years of first-hand experience as lecturers or mentors in Petnica.
Despite all obstacles, over the period of December 9–12th 2010, our team of sixty people has successfully selected about 700 participants among 1100 candidates from 240 schools. These students are invited to take part at some of our 30 week-long winter seminars in February and March 2011.

On these pages are some amusing excerpts from application forms, as well as titles of received written essays in the last ten years.