širom otvorena vrata

Resursni centar Istraživačke stanice Petnica kao oblik profesionalne podrške nastavi i nastavnicima, jedan je od malobrojnih u ovom delu Evrope i jedini takve vrste u Srbiji. Ovih dana srećno je napunio četvrti rođendan, čime je vršnjak demokratske vlasti u Srbiji. Izgleda da vršnjaci osim godina dele i iste dečje bolesti: blagu indolenciju, nerazumevanje, a ponekad i ambivalentnost svojih korisnika.

Recentis je smešten u malom i funkcionalno opremljenom prostoru na spratu Nastavnog centra, pored biblioteke i računarske sale. Osnovna funkcija Recentisa je prikupljanje, obrada, čuvanje i pozajmljivanje informacionih izvora, nastavnih materijala i opreme; difuzija i razmena savremenih nastavnih metoda, iskustava i ideja. Zainteresovanim nastavnicima u Petnici je između 8:30 i 17 časova svakodnevno na raspolaganju desetak radnih mesta za individualni i grupni rad, mala stručna biblioteka, ICT hardver i softver, druga nastavna oprema i materijali. Raspolažemo sa odgovarajućom tehnikom za umnožavanje i kopiranje, video i računarskim sistemima, kao i drugim tehničkim pomagalima koja omogućuju korišćenje različitih medija. Ipak, Recentis nije samo fizički prostor, oprema ili vreme. Iznad svega Recentis čine ljudi a najviše proces razmene i širenja stručnih i praktičnih znanja, informacija, ideja i iskustava. Ciljna grupa su svi učesnici obrazovnog procesa koji pokazuju interesovanje za unapređenje procesa nastave i učenja, za lični i profesionalni razvoj.

Posetiocima Resursnog centra za nastavnike na raspolaganju je rastuća kolekcija kvalitetnih i pažljivo odabranih stručnih i naučnih publikacija, časopisa, priručnika i školskih udžbenika iz različitih zemalja. Pored papirnih izdanja tu su i edukativne zbirke na drugim medijima: grafo-folije, elektronske zbirke časopisa i knjiga, video-materijala i filmova, obrazovni računarski programi i multimedijska izdanja.

U okviru stručnog usavršavanja i obuke nastavnika u Resursnom centru je realizovana serija uspešnih kurseva i seminara namenjenih nastavnicima osnovnih i srednjih škola, sa temama: Mogućnosti primene računara i informaciono-komunikacionih tehnologija u nastavi; Internet i digitalne tehnologije u školskim bibliotekama; Uvod u Web-baziranu edukaciju na daljinu i elektronsku proveru znanja; Izrada nastavnog softvera i e-lekcija u Moodle Course Management System. Zanimljivo je da su učesnici prošlogodišnjih nastavničkih obrazovnih programa u anonimnim anketama kvalitet Recentisa ocenili visokom prosečnom ocenom 4.81.

Da li smo zadovoljni funkcionisanjem Recentisa? Nismo u potpunosti, ali ne odustajemo ubeđeni u kvalitet vizije koja stoji iza ovog poduhvata. Iako su usluge Recentisa praktično besplatne a prikupljeni resursi značajni, ostaje utisak da nas nastavnici retko posećuju na organizovan način - iako je notorna činjenica da je ovdašnji nivo primene i poznavanja savremenih obrazovnih resursa veoma daleko od zadovoljavajućeg. Mogući razlozi za nedovoljnu zainteresovanost škola i nastavnika mogu biti objektivne prirode: u vezi prostorne udaljenosti, nedovoljnog on-line prisustva Recentisa, nemogućnost njegovog korišćenja posredstvom komunikacionih potencijala Interneta, slabašne promocije, nepotpuno definisane organizacione procedure ili pomanjkanja artikulisanih podsticaja iz Ministarstva prosvete. Pretpostavljamo i postojanje subjektivnih razloga: ličnu nezainteresovanost, relativno nisku motivisanost za stručnim usavršavanjem, pomanjkanje profesionalnih aspiracija i ambicija.

Kako i šta radi Recentis

Korisnicima trenutno stoji na raspolaganju izbor između 10 osnovnih oblika aktivnosti Resursnog centra: posete, specijalni kursevi i radionice, seminari za nastavnike, posebni događaji, nastavnička mreža, bibliotečko-medijatečka zbirka naučnih i pedagoških resursa, Internet resursi, Web Odiseja, softverski resursi i SW (softverska) Odiseja.

IS Petnica - Recentis, P.fah 6, 14104 Valjevo,
Faks: 014 241-212, Telefon: 014 241-280, lok. 118,102
E-mail: info@recentis.psc.ac.yu ili isp@psc.ac.yu
Web: http://www.psc.ac.yu/recentis

Posete i jednodnevni rad sa grupama

Zainteresovani nastavnici, stručni saradnici, administrativni i rukovodeći kadar osnovnih i srednjih škola, pojedinačno ili u manjim grupama mogu posetiti i koristiti Recentis skoro svakog dana od 8:30 do 17 časova, uz prethodnu najavu i dogovor o planu posete. Registrovani korisnici mogu tokom posete koristiti internet i intranet servise posebno prilagođene školskim potrebama i slobodno pregledati naš nastavni materijal, sredstva, literaturu i opremu. Tokom poseta može se koristiti dodatna nastavna i naučna oprema, laboratorije i zbirke. Na zahtev, stručno osoblje može demonstrirati upotrebu i pomagati u korišćenju resursa ili biti konsultovano po pitanjima osavremenjivanja nastave iz različitih oblasti i predmeta.

Specijalni kursevi i radionice

Povremeno izlazimo u susret zahtevima škola i drugih organizacija za izvođenje specijalnih višednevnih ali i jednodnevnih kurseva i radionica. Najčešće se radi o obuci u korišćenju računara i primeni informacionih tehnologija u nastavi ili naučno-tehnološkoj integraciji i modernizaciji nastave. Specijalne obrazovne programe kroz blisku saradnju sa školama pažljivo prilagođavamo pojedinačnim potrebama i situacijama. Specifični zahtevi, mogućnosti i namere korisnika u potpunosti određuju vremenski okvir naših specijalnih kurseva i radionica, njihov tematski fokus, intenzitet i nivo nastave, izbor nastavnih metoda i sredstava, pedagoški i didaktički okvir.

Seminari za nastavnike

IS Petnica svake godine organizuje veći broj seminara i kurseva namenjenih usavršavanju i obuci nastavnika osnovnih i srednjih škola u različitim oblastima. Učesnicima ovih programa tokom boravka u Petnici na raspolaganju su, između ostalog, i kapaciteti Recentisa. Ovi programi najčešće traju dva do četiri dana i organizuju se u proleće (april) i jesen (septembar-novembar). Veličina grupa je između 20 i 25 učesnika, zavisno od vrste programa i potrebe za korišćenjem specifične opreme.

Posebni događaji

Recentis je korisnicima na raspolaganju tokom posebnih prilika i događaja koje povremeno organizujemo poput stručnih ili naučnih skupova, izvođenja praktične ili terenske nastave, priprema za takmičenja, dana otvorenih vrata i sl.

Nastavnička mreža

IS Petnica omogućuje funkcionisanje mreže nastavnika kao neformalnog oblika društvenog i profesionalnog okupljanja. Mreža okuplja predmetne nastavnike koji žele da samostalno, bez posrednika, da komuniciraju, razmenjuju materijale, iskustva i ideje, planiraju zajedničke aktivnosti. Suština nastavničkih mreža i uslov njihovog postojanja jeste kontinuirano komuniciranje, tj. slobodna razmena između prostorno udaljenih osoba koje dele profesionalna interesovanja. Mreže nemaju potrebu za posebnom formom, prostorom, organizacijom i hijerarhijom. Veze se ostvaruju asinhrono posredstvom medija, Weba, pismima i elektronskom poštom. Članovi mreža sreću se povremeno u Petnici, najčešće tokom nastavničkih seminara.

Zbirka naučnih i pedagoških resursa

Registrovanim korisnicima Recentisa na raspolaganju je više od 30.000 publikacija iz različitih oblasti nauke, tehnologije, filozofije i umetnosti, kao i mnogobrojna referentna izdanja. Bibliotečko-informacioni i medijski centar IS Petnica zanimljivo je i podsticajno mesto za rad, a istovremeno je i jedina specijalizovana naučna biblioteka koja korisnicima dozvoljava slobodni pristup fondovima. Osim “papirnatih” publikacija, biblioteka raspolaže i sa nekoliko hiljada publikacija u digitalnom i elektronskom obliku. U biblioteci je moguće i kopiranje izabranog materijala u meri koja omogućava zaštitu prava autora i izdavača.

Internet resursi

Sistematsko otkrivanje i vrednovanje obrazovnih Internet resursa najčešće je previše zahtevan posao za prezauzete nastavnike. Za njihove potrebe i za potrebe školskih biblioteka i medijateka Recentis prikuplja, evaluira i klasifikuje kolekciju najboljih Internet resursa, u obliku pogodnom za lako pronalaženje i primenu u svakodnevnoj nastavi.

Naša elektronska zbirka časopisa, dostupna na Internetu, u formi je pretražljive baze podataka sa tekstovima iz odgovarajućih papirnatih izdanja oko 4,500 različitih naslova inostranih časopisa i zadovoljava sve informacione potrebe savremene univerzitetskih i gradskih biblioteka u oblasti naučne i stručne periodike.

Web Odiseja

Kolekciju obrazovnih Internet resursa proverenog kvaliteta objavljujemo u obliku štampanog izdanja pod naslovom “Web Odiseja”. Ova brošura je besplatna i u Petnici se koristi kao priručnik na seminarima i kursevima za nastavnike, a distribuira se i direktno jednom broju škola kao prilog godišnjaka Petnica. Do sada su štampana dva izdanja (2000 i 2003). Ove godine za štampu pripremamo Web Odiseju 2005 koja će imati i Web verziju. O kvalitetu Web Odiseje govori i to da je prvo izdanje korišćeno kao literatura na nekoliko fakulteta, a drugo izdanje je Učiteljski fakultet u Beogradu štampao je kao prilog svoje nastavne publikacije.

SW (softverska) Odiseja

SW Odiseja je katalog kvalitetnog nekomercijalnog edukativnog softvera namenjenog operativnim sistemima Linux, Windows i MacOS, pogodnog za upotrebu u domaćim školama. Klasifikovani su odabrani softverski naslovi koje prate informativni opisi sa kratkom stručnom ocenom i kritičkim prikazom, kao i URL adrese sa kojih se softver može preuzeti. Obrađeni softver pokriva veliki broj nastavnih predmeta, pedagoških aktivnosti i školskih poslova. Tu je i vodič za evaluaciju obrazovnog softvera od strane nastavnika. Ovo izdanje pripremamo za 2006. godinu.

Softverski resursi

Softverski resursi Recentisa su digitalna kolekcija najnovijeg besplatnog aplikativnog softvera proverenog kvaliteta koju je stručni tim IS Petnica prikupio, procenio, testirao i preporučuje ga za upotrebu u domaćim školama. Do kraja 2005 godine zainteresovanim školama biće na raspolaganju u DVD formatu.

[resource center]

recentis

Teaching Resource Center is among the top successful innovations of the Petnica Center. There is no such simple, but usefully center in Serbia to serve hundreds of schools and thousands of teachers with up-to-date information, teaching material, technology, and a lot of good will.

Teaching Resource Center (TRC) is one of the most effective and long-term looking initiatives of the Petnica Science Center. Started five years ago as upgrading of the existing Library in order to serve increasing number of in-service teacher training courses and activities, TRC is still moderate in space, but rich in opportunities and valuable resources. On these pages Mile Perić, Head of the PSC’s Library explains some of existing and new functions of Petnica’s TRC.

It’s a kind of a shame that almost nowhere else in Serbia but in a small village of Petnica school teachers can find selection of modern textbooks and manuals of many school subjects from a dozen of countries, both nearby ex-YU countries and well developed countries with complex educational systems. Not just the books, TRC has a plenty of multimedia material and training facilities for small groups of teachers. It also offers various types of activities, including individual and group visits, special training programs, teachers networking, collected and evaluated internet resources, etc.

Among many interesting initiatives, two needs to be presented here. The first is “WebOdyssey” – a genuine collection of selected and evaluated educational web resources and sites. Two editions (2000 and 2003) have already been published in thousands of copies and distributed free-of-charge to hundreds of schools. The first edition is in regular use at Faculty of Education in Belgrade as a student source book. The new edition is in preparation for 2005.

Moreover, Petnica teaching team started the new project “SW Odyssey” that will be a catalogue of carefully selected educational software ready for use on various platforms (Linux, Windows, MacOS), of course, with essential explanations and instructions for teachers and